శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు- కిఱ్ఱు జోడు/ పొన్ను కఱ్ఱ.

కిఱ్ఱు జోడు/పొన్ను కఱ్ఱ.

Courtesy : google

జోడు అంటే తోడని,  రెండని, జతని అర్థం.  ఇది కంటిజోడు కావచ్చు, కాలిజోడు కావచ్చు, జీవితపు తోడూ కావచ్చు. ఇప్పుడు కాలి జోడు గురించే మాటాడుకుందాం. ఈ కాలి జోడు పాదాలని రక్షించడం కోసం ఉద్దేశించబడింది. ఇందులో రకాలు మళ్ళీ, పాత కాలం లో పాముకోళ్ళని వాడేవారు. వీటిని కఱ్ఱతో చేసేవారు. కాలి పాదం ఆకారంలో ఉండి ఒక బుడెప ఉండేది ముందు. అది కాలి బొటనవేలు మొదటి వేలు మధ్య పెట్టుకుని నడిచేవారు. చాలా బాగా నడిచేవారు కూడా. నేటి రోజులలో స్వాములు, సంన్యాసులు వాడుతున్నట్లున్నారు. వీటి వాడకం లో ప్రత్యేకత చెబుతారు. వీటిని జీవితం లో ఒకేసారి వేసుకుంటున్నాం , పెళ్ళిలో స్నాతకంలో, అప్పుడు తొడిగి కాశీ బయలు దేరితే, బావమరది సైంధవుడులా అడ్డుపడి ’మా సోదరిని వివాహం చేసుకుని సుఖపడవయ్యా’ అని అంటు కడితే, జీవితాంతం ఆవిడతో పడే బాధ వాడికేం తెలుసు? ఆ ఒక్క రోజు గెడ్డం కింద బెల్లం ముక్క పెట్టి బతిమాలేడని పడిపోతే ఇదిగో ఇప్పుడిలా ఏకు మేకయికూచుంది కదా! ఆ పాముకోళ్ళు గొడుగు, కఱ్ఱ ఆరోజే పట్టుకుపోయేరు, ఉపరి సన్యాసం కూడా మిగలలేదు, ఉభయ భ్రష్టత్వం మాత్రం జరిగింది, జోడు కుదిరిపోయింది జీవితం లో.

Courtesy: K.raghavendra Rao

ఈ పాముకోళ్ళు కాక నాటిరోజులలో చనిపోయిన పశువుల చర్మాలనుంచి జోళ్ళు తయారు చేసేవారు. సాధారణంగా తెలిసినవారెవరూ, పెద్దలు జోడు వేసుకునేవారు కాదంటే మీరు నమ్మలేరు. తోలుజోడు వేసుకోకూడదు అనేవారే తప్పించి కారణం చెప్పేవారు కాదు. ఆలోచిస్తే చనిపోయిన పశువుదయినా, చర్మం కాలికింద వేసి తొక్కి ఆ జంతువును అవమాన పరచడం ఇష్టంలేక వాడేవారు కాదనుకుంటా. ఎంత దూరమయినా, ఎండలో నయినా జోడు లేకనే తిరిగేవారు. నేనూ పద్నాలుగు సంవత్సరాల దాకా కాలి జోడు వేసుకోలేదు. కాలిజోడులో ఆకు చెప్పులని, గూడ చెప్పులని, కిఱ్ఱు చెప్పులని రకరకాల పేర్లతో పిలిచేవారు, తయారు చేసేవారు. ఇప్పుడు చేతి వృత్తులు పోయాయి, పల్లెలలో కూడా. ఇప్పుడన్నీ కంపెనీ చెప్పులు, సింథటిక్ చెప్పులే. షోలాపూర్ ఆకు చెప్పులు చాలా తేలికగా ఉండి చాలా ప్రసిద్ధి, ఒక పెద్ద పాట కూడా ఉందనుకుంటా. ఇవి తోలు చెప్పులే. గూడ చెప్పులని, కిఱ్ఱు చెప్పులని తయారు చేసినవి పేరుకు తగినట్లుగా మొత్తం పాదం లో సగం పైగా ఆక్రమించి ఆఛ్ఛాదనిచ్చేవి. వీటికి గూడ చివరనుంచి ముందుకు తోలు ముక్కలు కుచ్చులా వేలాడుతూ ఉండి అవి ముందుకీ పక్కలకీ పడుతూ ఉండేవి. వీటిలో ఒక రకమే కిఱ్ఱు చెప్పులు. వీటిని వేసుకుని నడుస్తుంటే కిర్, కర్ మని శబ్దం రావడం చేత వీటిని కిఱ్ఱు చెప్పులన్నారు. వీటిని పల్లెలలోనే తయారు చేసేవారు. నడిచేటపుడు శబ్దం ఎందుకురావాలీ? ఇది అసలు ప్రశ్న. వీటిని, గూడ చెప్పులను రైతులు వాడేవారు. పాత కాలపు రైతు ఆహార్యం, పంచ, కంటె మెడ జుబ్బా, లేదా బనియను పక్క జేబుతో, కిఱ్ఱు చెప్పులు, తలపాగ, పొన్ను కఱ్ఱ తో బహు ఠీవిగా నడిచేవాడు. నేటి రైతు నడుం వంగిపోయి నడుస్తున్నాడు, అదే తేడా. దారి తప్పుతున్నాం కదా! నడిచేటపుడు శబ్దం ఎందుకురావాలి దగ్గర కదా మొదలెట్టాలి, పాత కాలంలో చేలో పాములుండేవి. ఇప్పుడులేవు, పురుగు మందులు చల్లడం మూలంగా, ముందు అవి చచ్చిపోయాయి. పాము చేలో తిరిగితే రైతుకు మంచిది. అదేంటి పాము చేలో తిరిగితే ప్రమాదంకదా అని మీ ఆలోచన. కాదు పాము చేలో తిరిగితే ఎలకుండదు. ఎలక లేకపోతే దిగుబడి తగ్గదు. మరిప్పుడు చెప్పండి, పాముండాలా చేలో, ఎలకుండాలా?. మరి ఆ పామునుంచి రైతుకు రక్షణ కోసమే కిఱ్ఱు చెప్పులు. ఈ కిఱ్ఱు చాలా దూరం నుంచి కూడా వినపడుతుంది, ఆ శబ్ద తరంగాలు కూడా భూమికి దగ్గరగా ఉంటాయి, అవి అలా ముందుకు ప్రసరిస్తూ పాముని చేరితే, పాము తనకు ప్రమాదం పసికట్టి పక్కకు తప్పుకుంటుంది, రైతుకి రక్షణా ఉంటుంది, అందుకే కిఱ్ఱు చెప్పులేసుకుని పొలమే వెళ్ళేవారు, ఇంకెక్కడికీ ఈ చెప్పులతో వెళ్ళేవారు కాదు. మన రైతులు తెలివయినావరవునా కాదా?

Courtesy:Jendhamuni-Sos

ఇక పొన్ను కఱ్ఱ గురించి చెప్పాలండి. వెదురు లో రెండురకాలు బోలు వెదురు, గట్టి వెదురు. ఈ గట్టి వెదురు కఱ్ఱని ‘చేపాటి కఱ్ఱ’ అనేవారు. చేతికి అనువుగా ఉండేది. ఇది కూడా ఎలా

ఉండాలో చెప్పేరు, గుప్పెడలో పట్టేటంత లావుండాలి, సాధ్యమైనవరకు మొదలు చివర ఒకే లావులో ఉండాలి, కఱ్ఱ పొడుగు వాడేవారి ముక్కు దగ్గరికి రావాలి, నేలను నిలబెడితే. ఈ కఱ్ఱకి నేలను తాకే చోట ఇత్తడితో తయారు చేసిన రింగ్ వేసేవారు. దీని ని “పొన్ను” అనేవారు. అది పొన్ను కఱ్ఱంటే, పొన్ను కఱ్ఱ పాడవకుండేందుకే. ఈ కఱ్ఱని నడిచేటపుడు అడ్డంగా పట్టుకునేవారు. నడక సరిగా సాగుతుంది తొట్రుపాటులేక, వేగంగా కూడా. గరిమనాభి దూరం పెరుగుతుంది కనక, భూమినుంచి తక్కువ దూరం లో ఉంటుంది కనక. ఇక చేలో కెళ్ళిన తరవాత దీనిని నిలువుగా పట్టుకుంటారు. ఎందుకూ? చేను మడులుగా ఉంటుంది. ఇలా విభాగింపబడిన పొలం కి గట్టు ఉంటుంది. అది కొద్దిగా ఎత్తుగానూ ఒక కాలుతో నడవడానికి వీలుగానూ ఉంటుంది. రైతు చేలో తిరిగేటపుడు గట్టును కాదు, చేను చూస్తాడు,కాదు  చూడాలి, మరి నడక ఎలా? అదిగో అప్పుడే కఱ్ఱ ఉపయోగం, కఱ్ఱ బోటు పెట్టుకుంటూ కిఱ్ఱు చెప్పులు చప్పుడు చేస్తుండగా నెమ్మదిగా కఱ్ఱ ఊతం తో నడుస్తాడు, చేను పరిశీలించుకుంటూ. ఇదండి కిఱ్ఱు చెప్పులు పొన్నుకఱ్ఱ కధ. ఇంకా చాలా చెప్పాలి మరోటపాలో మరోసారి….

ఈ టపా ఒకలా మొదలెడితే నా ప్రమేయం లేక ఇలా సాగింది, ఏమీ మార్పు చేయలేదు. ఇప్పుడు చెప్పండి నాటి రైతు తెలివయినవాడా కాదా?