శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-శ్రీ లలితాష్టోత్తర శతకం-పరిచయం

శ్రీ లలితాష్టోత్తర శతకం-పరిచయం

మొన్ననోరోజు రాత్రి భోజనం తరవాత కళ్ళు కూరుకుపోతుండగా ఉయ్యాలలో కూచున్నా. ఇంతలో కోడలమ్మాయి, కొరియరొచ్చిందంటూ కవర్ చింపి ఓ పుస్తకం చేతికిచ్చి వెళ్ళింది. ఏంటని చూస్తే శతకం అని ఉంటే పద్యాల వాసనేసింది. మరో సారి చూస్తే శ్రీ లలితాష్టోత్తర శతకం అన్నది చూచి, ఏంటీ పేరే చిత్రంగా ఉందే అనుకుంటూ పుస్తకం తెరిచేటప్పటికి 66వ నామం దానికింద పద్యం కనపడ్డాయి. ఓహో అమ్మ నామాలని పద్యాలుగా రాశారనమాట. ఈ ప్రక్రియ కొత్తదిలా ఉందే అనుకున్నా! రచయిత్రి డా.గుఱ్ఱం సీతాదేవి గారు లబ్ధ ప్రతిష్టులు. ఇది తీరుబడిగా చూడాల్సిందే, అనుకుని నిద్రా దేవతని ఆహ్వానించా. మర్నాడు తీరుబడిగా మొదటినుంచి చదివా.

ఈ పుస్తకం గురించి బ్లాగులో రాస్తేనో అన్నది, మనసు! ఆగాగు! ఏంటీ ఈ పుస్తకం మీద సమీక్ష,విమర్శ, పరిచయం ఏం రాయాలన్నా నీకున్న అర్హతేంటో ఆలోచించావా! అని నిలవతీసింది,బుద్ధి. మనసు డీలా పడిపోయింది. వికల్పంలో పడిపోతుండగా అహంకారం, నీకున్న అర్హతేంటని కదూ అడిగావు? చదువులేకపోవడమే అర్హత. కారణం చెబుతా విను. చదువుకున్నవారికి ఇందులో ఛందస్సు, అలంకారం,భాష,శైలి ఇలా ఎన్నో కనపడతాయి. ఒకటి బాగుందనుకుంటారు, మరోటి బాగో లేదనుకుంటారు. ఈ చదువు రాని సామాన్యుడికి మనసుకి హత్తుకునేలా లలితంగా శ్రీ లలితాష్టోత్తరనామాలని పద్యాలుగా చెప్పినది, లలితమైన భాషలో బాగుందనిపించింది. అదే చెబుదామనుకున్నాడు, అదే పెద్ద అర్హత. నువ్వు చెప్పవోయ్ అని మనసుకు ఆర్డర్ వేసి పక్కకి తప్పుకుంది అహంకారం. మనసుకి హుషారొచ్చింది, బుద్ధి వెనక్కి తగ్గింది.. ఇక చిత్తంగారి గురించి చెప్పేదేలేదు. నామాలని పద్యాలని సహస్రం లో ఉన్న నామాలకి పోలికని బేరీజువేసుకుంటూ ఉండిపోయింది. మననం చేస్తూ ఉండిపోయాను. అవ్విధంబుగా మొదలైన ఈ శ్రీలలితాష్టోత్తర శతక పరిచయ కార్యక్రమంబెట్టిదంటేని……

రచయిత్రి శ్రీలలితా అష్టోత్తరనామ శతకం అని పేరు పెట్టినదే శ్రీ లలితాష్టోత్తర శతకంగా మార్చారు, ఇదీ బాగానే ఉంది. రచయిత్రి మనవిలో ”పలికెడిది భాగవతమట” అని పోతనగారు చెప్పినట్టుగా

పలికెడిది దేవి విభవము
పలికించెడిది తల్లి లలిత,పాయక రసనన్
పలికెద నా భవహరముగ
పలుకగ వేరొండు స్తుతుల పలుకగ నేలా!

అని చెబుతూ పోతనగారిని అనుకరిస్తున్నానని చెప్పి మరీ భాషా లాలిత్యా,న్ని మాటల పొందికను అనుసరించారు. శతకంలోని అన్ని పద్యాలను ఒకే ఛందస్సులో రాయడం, అందునా శ్రీలలితా దేవి నామావళిలోని అర్ధం,అంతరార్ధం చిన్న కంద పద్యంలో ఇమడ్చడం అంటే బహు కష్టమైన పని, కాని రచయిత్రి దానిని చాలా సునాయాసంగా అమ్మ దయవలన నెరవేర్చానని చెప్పేరు, బహుధా ప్రశంసనీయం. ఇలా చెప్పుకుపోతే చాలానే ఉన్నది, భాష మీద పట్టులేని నేను ఇంకా ముందుకుపోతే అపహాస్యంగా ఉంటుందని …… ఒక నామం దానికి సంబంధించిన పద్యం చెప్పి విరమిస్తాను.

శతకాన్ని తెరవగానే మొదటగా నా కళ్ళకి కనపడిన నామం ”ఓం పునరావృత్తి రహిత పురస్థాయై నమః” దీని గురించి ముచ్చటిస్తా. శ్రీలలితా సహస్రనామాలలో ఈ నామం ఇలా ఉంటుంది “ఓమ్! జన్మ మృత్యు జరాతప్త జన విశ్రాంతిదాయిన్యై నమః” అంటే ఆది శంకరులు చెప్పిన ”పునరపిజననం పునరపి మరణం, పునరపి జననీ జఠరే శయనం” మళ్ళీ పుట్టుక మళ్ళీ మరణం, మళ్ళీ పుట్టుక ఇలా చక్రవ్యూహంగా చావు పుట్టుకలు జరుగుతుంటాయి. జననం జరిగితే దాని వెన్నంటే మరణామూ ఉండి తీరుతుంది. ఈ జనన మరణాల మధ్యలో అవస్థలు, అవి బాల్యం,యౌవనం,కౌమారం,వార్ధక్యం. ఈ అవస్థలు ఆశ్రమ ధర్మాలలో కొనసాగుతాయి. ఆ ఆశ్రమ ధర్మాలు బ్రహ్మచర్య, గృహస్థు, వానప్రస్తం, సంన్యాసం. ఏ ఆశ్రమంలో ఉన్నా వృద్ధాప్యం తప్పదు. అదే జర దీనికి మారు పేరే రుజ. ఈ జరలో రుజాగ్రస్థమైన శరీరంతో వేదన పడి ఉపాధిని వదలి కొత్త ఉపాధిని,కొత్త తల్లి తండ్రుల వేటలో పడతాడు జీవుడు. ఇది జరుగుతూనే ఉంటుంది, కారణం కితం జన్మ నుంచి తెచ్చుకున్న కర్మ ఫల శేషం. ఏమిటీ కర్మలు? అవి ఆగామి, సంచితం, ప్రారబ్ధం. జన్మతో తెచ్చుకున్న ఫలశేషానికి కొంత తరుగో, మిగులో, చేరికో చేసుకుని మరు జన్మకి పట్టుకుపోతూంటాం. కర్మ ఫలం నిశ్శేషం కావడం జరిగేనా? అలా కర్మ ఫలం నిశ్శేషం ఐనపుడుగాని జీవుడు దేవునిలో ఐక్యంకాడు. అందుకే పుట్టుక చావు చక్రం నడుస్తూనే ఉంటుంది. మరి దీనినుంచి విముక్తి ప్రసాదించేదే అమ్మ శ్రీలలిత. ఇంత అర్ధాన్ని ఈ చిన్న పద్యంలో ఇమిడ్చిన రచయిత్రిదే అసలు ప్రతిభ, అది అమ్మ దయ కూడా. ఆ పద్యం ఇదే

జనన మరణ చక్రములను
హననముజేసి స్థిరమైన హర్మ్యమునందున్
అనయము నీ భక్తులకును
మనుగడ జేగూర్చునట్టి మాతరొ! లలితా!

ఇంకా చెప్పాలంటే చాలానే ఉంది, కాని ఇక్కడికి విరమిస్తా.

నామాట:- పిల్లలకి ఆస్థులు సంక్రమింపజేస్తాం. అలాగే కొంత గ్రంధాలయాన్ని కూడా తరవాత తరాలకి అందించాలన్నదే నా మాట. ఆ గ్రంధాలయంలో ఈ పుస్తకం తప్పక ఉండాలని నావిన్నపము. పుస్తకం ఖరీదు స్వల్పం, కొని చదవమని విన్నపం. ఆపై మీ ఇష్టం.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు- ఒక చిన్నమాట

ఎవరో!

నా బ్లాగులో టపాలు తీసుకుంటున్నారు గత పదేనురోజులుగా! ఎవరో అభిమానులే ఐ ఉంటారు. ఒక చిన్నమాట.

ఇ బుక్ చేసుకోడానికైతే, తయారు చేసిన ఇ బుక్కులున్నాయి, ఇది తెలిసి ఉండదనుకోను. ”కాదు! నాకు నచ్చిన టపాలు ఇ బుక్ చేసుకోడానికి” ఐతే మీ ఇష్టం. ఇంత కష్టం అవుసరమా? 🙂 కారణం ఎంచుకున్న టపాలు ఇ బుక్ చేయడానికి ఎంత కష్టం ఉంటుందో తెలిసినవాడిని కనక. ఇక ఎంచుకున్న టపాలను ప్రింట్ పుస్తకం వేయించుకోడానికి, ఐతే మీరలా వేయించుకోవడానికి నేను అనుమతి ఇవ్వను.

అభిమానం అన్నది వైరల్ జ్వరంలాటిది. అది పొంగినపుడు ఏం చేస్తున్నామో తెలియదు. నేనూ ఈ జ్వర పీడితుణ్ణే! ఒకప్పుడు. రెండేళ్ళ కితం ఈ జ్వరం వచ్చిన ఒక మనవరాలు ”బ్లాగ్ టపాలు ప్రింట్ బుక్ వేస్తాను” అంటే ”ఖర్చు చాలా అవుతుంది, బుక్ కొనేవారుండరు, భారీగా నష్టపోతావు వద్దని,  నీవు నష్టపోవడం నాకిష్టం లేదు . మనవారికి పుస్తకం కొని చదివే అలవాటిoకా కాలేదు”అని ఆపేశాను.

జ్వరం తగ్గు ముఖం పట్టక సంవత్సరంకితం మళ్ళీ ”ఎన్నిక చేసిన టపాలు ప్రింట్ బుక్ వేయిస్తా, మహా ఐతే నాకు ఐదువందల డాలర్లవుతాయి, నష్టమైనా బాధ లేదు. నాకు కావలసిన వాళ్ళకి బుక్ ఇచ్చుకుంటా”నంది. అప్పుడు చెప్పేను ఇలా ప్రింట్ పుస్తకాలేయించిన వారు పడిన బాధలు ఉదాహరణ చెప్పేను.”ఇ బుక్స్ ఉన్నాయి, అవి చాలు. అభిమానం ఉండచ్చుగాని, ఇంత సొమ్ము ఖర్చు పెట్టేటంత కాదని” అపేశాను. ఆతరవాతా మనవరాలు మాటాడటం మానేసింది, కోపం వచ్చి మాటాడటం మానేసినా బాధ లేదుగాని, తను నష్టపోవడం ఇష్టం లేకపోయింది. అందుచేత ఇప్పుడు టపాలు తీసుకునేవారికో చిన్నమాట, ప్రింట్ పుస్తకం వేయించి డబ్బులు వృధా చేయకండి. ఇదే నా విజ్ఞప్తి.ఈ సంగతి బ్లాగ్ ముఖంగా చెప్పక తప్పలేదు.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు- మేలుకొలుపు

Courtesy: You tube

మేలుకొలుపు

మేలుకోవయ్యా! కావేటి రంగా శ్రీరంగా మేలుకోవయ్యా!!

రంగనాథ స్వామికి మేలుకొలుపు భానుమతి కంఠంలో…

 

లోకాలనేలే స్వామికి నిద్ర,  ఆయనకు   మేలుకొలుపు. బలే ఊహ కదా! ఇది మానవులు చేసే చిత్రం. నవవిధ భక్తి మార్గాలలో సారూప్యం ఒకటి. ఇందులో భక్తుడు భగవంతుని తనలాగే ఊహించుకుని సేవించుకోవాలనుకుంటాడు, అందుకే ఈ మేలుకొలుపు. ఇక

కౌసల్యా సుప్రజారామ పూర్వా సంధ్యా ప్రవర్తతే

ఉత్తిష్ట నర శార్దూలా కర్తవ్యం దైవమాహ్నికం

అంటే రామా, లేవయ్యా తెలవారుతోంది లేనాయనా! నిత్య కార్యక్రమాలున్నాయి , లేచి నిర్వహించు అని గురువుగారు హెచ్చరించారు. ఇది మొదటి రోజు రాజసౌధం వదలిన రామునికి మేలుకొలుపు నదీ తీరంలో! రాముడు మళ్ళీ ఎప్పుడూ తెల్లరుతోంది లే అనే హెచ్చరిక విన్నట్టు కనపడలేదు.

 

ఇక ముందుకెళితే

వేంకన్నబాబుకి

ఉత్తిష్టోత్తిష్ట గోవింద   ఉత్తిష్ట గరుడ ధ్వజ

ఉత్తిష్ట కమలా కాంతా త్రైలోక్యం మంగళం కురు.

గరుడుడు ధ్వజంగా కలవాడా లేవయ్యా! లే!! లెద్దూ!!! ముల్లోకాలకీ మంగళం కలగాలంటే  లేవాలి, లే!!! మానవుని తొందర కనపడుతోందీ మేలుకొలుపులో,లే,లే,లే అంటూ తొందరపడుతూ తొందర పెడుతున్నాడు, భక్తుడు. . ఇలా మానవులలో మహరాజులు వంది మాగధులని మేలుకొలుపు కోసం నియమించుకునేవారు.

 

ఇదొక హెచ్చరిక….ఇలా నిర్నీత సమయానికి హెచ్చరిక చేయడం కోసం ఏభయ్యేళ్ళ కితం టెలిఫోన్ వ్యవస్థలో ఒక సర్వీస్ ఉండేది. బహుశః దీని గురించి చాలామందికి తెలియకా పోవచ్చు. This service was popularly known as morning alarm service or Wake up call. ఎందుకంటే ఇది పట్టణాలలో మాత్రమే ఉండేది. దీనికో నంబరు  176 , దానికి ఫోన్ చేసి ఫలానా నంబరుకు ఫలానా సమయంలో హెచ్చరిక, మేలుకొలుపు తెలపండి అన్నది ముందు బుక్ చేసుకుంటే, వారు phone పెట్టేసిన తరవాత మళ్ళీ ఆ నెంబర్ కి పిలిచి విషయం నిర్ధారించుకునేవాళ్ళం. ఇందుకు గాను ఆ హెచ్చరిక వినిపించిన తరవాత (After completion of the wake up call at the stipulated time.) రెండు కాల్స్ కి ఛార్జి చేసేవాళ్ళం.

 

చాలా మందికి తెలియని మరో సేవ సమయం చెప్పడం. దీనికి ఒక నెంబరు అది 174. దీనికి పిలిస్తే సమయం చెప్పేవాళ్ళం వరుసగా రెండు సార్లు. దీనికి ఒక కాల్ ఛార్జి చేసేవాళ్ళం.

 

అసలు సమయం చెప్పే వ్యవస్థ ఎందుకు ఏర్పాటయింది, దీనికో కారణం చెబుతా. ఐ.ఎస్.టి అనగా ఇండియన్ స్టాండర్డ్ టయిం నిర్ణయించేది 82.5 డిగ్రీల తూర్పు అక్షాంశం, longitude . గ్రీన్విచ్ లో రాత్రి పన్నెండు 00.00 గంటలైతే డిల్లీ లో ఉదయం 05.30 నిమిషాలవుతుంది.

 ఈ రేఖ డిల్లీ దగ్గరనుంచి, మన ఆంధ్రాలో అన్నవరం మీద  నుంచి   పోతుంది. దీనికోసమే అన్నవరంలో దేవాలయం పక్కగా సన్ డయల్ ఉన్నది, వెళ్ళినపుడు చూడండి . ఇక్కడ సమయం ఖచ్చితంగా Indian Standard time. ఐ.ఎస్.టి. ఇక దీని గురించిన ఒక టపా పలభాయంత్రం పెరుతో ఉన్నది, ఇదే బ్లాగులో.

 విషయాని   కొస్తే.డిల్లీలో సమయమే దేశం అంతా పాటించాలి,ఎలా? అందుకుగాను రోజూ మధ్యాహ్నం పన్నెండు గంటలకి డిల్లీ టెలిఫోన్ ఎక్ఛేంజి వారు ఆ సమయం చెప్పే  observatory కి ఫోన్ చేసి తమ మాస్టర్ క్లాక్ ని సరి చేసుకునేవారు. The time is taken from the Sun dial in the observatory. ఆ తరవాతనుంచి సాయంత్రం  నాలుగు గంటలకి కలకత్తా,బొంబాయి, మద్రాస్ ఎక్స్ఛేంజిలవారు డిల్లీ నుంచి సమయం తెలుసుకుని తమ  గడియారాలు మార్చుకునేవారు. ఆ తరవాత నుంచి మిగిలిన చిన్న ఊళ్ళ వారు సమయాన్ని చూపే గడియారాలు సరి చేసుకునేవారంటే, సమయాన్ని సరి చూసుకునేందుకు ఇంత వ్యవస్థ ఉండేదంటే నమ్మగలరా! కాని ఇది నిజం. 

 

మిగిలిన చిన్న ఊళ్ళలో ఫోన్ ఎత్తీ సమయం అడిగితే ఊరకనే చెప్పేవాళ్ళం. పల్లెలలో ఇలా నిర్నీత సమయానికి లేపి హెచ్చరించే వ్యవస్థ లేకపోయినా రాత్రి డ్యూటీ వారిని, ఫలానా సమయానికి లేపండి అని అడిగితే లేపేవాళ్ళం.ఈ ఉదయమే మేలుకొలుపుల్లో ఎన్నెన్ని పదనిసలో…… 

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు- ఉపమా

ఉపమా

ఉపమా కాళిదాసస్య….కాళిదాసుగారికి ఉపమా అంటే ఇష్టమట.

కాలం గడిచింది.  కాళిదాసంతవాడు శ్రీనాథుడు,తెనుగునాట  మరీయన గ్రామీణవంటలు,పిండివంటలు,ఆటలగురించి క్రీడాభిరామమనే పుస్తకమే రాసేసారట. అందులో ఉపమా ఉండకపోతుందా అని నా సంశయం. ఆ తరవాత కాలంలో చెప్పుకోవలసినవారు కందుకూరి, గురజాడేగా, వారు కన్యాశుల్కంలో, ఉపమా గురించి చెప్పేరో లేదోగాని,  ముదిమి పెళ్ళికి ఏనుగులు,గుఱ్ఱాలు, లొట్టి పిట్టల వైనం చెప్పినట్టే ఉంది. ఉపమా గురించి లేదనుకుంటా. ఎంతైనా రాజసం వెళ్ళబోసినవారు కదా అందుకే గుఱ్ఱాలు,ఏనుగులు,లొట్టిపిట్టలు గుర్తొచ్చి ఉంటాయి. ఇక పల్లెటూరి కవి కాళ్ళకూరి నారాయణరావు గారు వరవిక్రయం నాటికలో, తనకొడుకుతో కాళింది పెళ్ళికి సింగరాజు లింగరాజు గారు రాయించిన వివాహ అగ్రిమెంట్లో, ఈ ఉపమా వైనం, వైనంగా జీడిపప్పుతో సహా అని ఉన్నట్టే ఉంది.

వీరిని గ్రామీణకవి అన్నారేం అంటారా? అయ్యో! వీరిది పగోజిలోని ఒకపల్లేటూరు,పుట్టిన ఊరు. అది మొగల్తూరుకు దగ్గరలో ఉన్న ”కొప్పఱ్ఱు” గ్రామం, వారి ఇంటిని దర్శించే భాగ్యం నాకు కలిగింది కూడా. దీనికేంగాని గౌరావఝుల సోదరులు,ఏంటో ఇంటిపేర్లే తప్పులతడకలైపోతున్నాయి,నేడు. అది గౌరావఝులకాదండీ! గౌరవ వఝుల సర్లెండి ఏదో వఝులగాని వీరేమన్నారుషా!

త్రికాల మేకకాలం వా జపేద్విఛ్ఛాన్ సునిశ్చలః
పీత్వాపీత్వా పునఃపీత్వా స్వర్గలోక మవాప్నుయాత్
కాఫీతీర్థ సమంతీర్థం ప్రసాదముపమా సమం
అయ్యర్ సదృశ దేవేశో నభూతో నభవిష్యతి!

వీరు కాఫీని వేంకటేశుని తీర్థంతోనూ, ఉపమాని ప్రసాదంతోనూ, అయ్యర్ ని వేంకటేశునితోను ఉపమా చేసేశారు. పొట్ట చేతబట్టుకుని బతుకుదెరువుకు దేశం మీదబడ్డ అయ్యర్ ని వేంకటేశునితో సమం చేసేరు. అదండి తెనుగువారి గొప్ప. పరాయివారి గొప్పదనాన్ని గుర్తిస్తాం తప్పించి మన సాటి తెనుగువాని గొప్ప ఛస్తే గుర్తించంగాక గుర్తించం…అంతే…అదంతే

అది సరేగాని అయ్యర్ చేసే ఉపమాకి ఎందుకంత రుచీ? ఇదీ అసలు కొచ్చను. రుచి వస్తువులతోనే రాదు,ఏదెంత మోతాడులో వేయాలో,ఎలా చేయాలో తెలిసినప్పుడే దానికి రుచి.అదే అయ్యర్ చేతి మేజిక్

ఉపమా చెయ్యడానికి కావలసిన సరుకులేంటీ? ఉపమా నూక, దీనినే కరాచీ అనేవారు చాలాకాలం. ఒకప్పుడు కరాచీ మనదే. మొన్న మిత్రుల మధ్య చర్చలో ఒక మిత్రుడు ”కాశ్మీర్ లో స్థలం కొని ఇల్లు కట్టాలని ఉంద”న్నాడు. దానికి మరో మిత్రుడు ”ఆగు కంగారు పడకు మరో రెండేళ్ళలో కరాచీ లోనో, లాహోర్ లోనే ఇల్లు కట్టుకుందువుగాని” అన్నాడు. అంతెందుకు కాంధహార్ మనదే, అదే శకుని ఊరు. మొన్నటి వరకు బంగ్లా మనదేగా! మరచాను ఇప్పుడు మయన్మార్ అని పిలుస్తున్న బర్మా మనదేశంలో భాగమే! సుదూరంగా కనపడే ఆస్ట్రేలియా కూడా మనదేనండోయ్! దీన్ని సువర్ణ ద్వీపం అనేవారట… నేడు ఇంటికొకరు అమెరికాలో ఉన్నట్టు నాడు విశాఖ చుట్టు పక్కల జిల్లాలనుంచి ఇంటికొకరు రంగంలో ఉండేవారు, ఆ రంగమే రంగూన్. ”రంగమెల్లిపోదామే నారాయణమ్మ” జానపద గీతం. ఇలా ఎంత జానపద సాహిత్యం మరుగున పడిందో. బర్మా టేకు కి ప్రసిద్ధి, మంచి కలప వ్యాపారమూ జరిగేది.రేషన్ షాపుల్లో బర్మా బియ్యం ఇచ్చేవారు. డేరా మేకుల్లా ఉంటుంది అన్నం అనుకునేవారు. కాలే కడుపుకు మండే బూడిద, ఆరోజుల్లో అదీ గతి లేదు, ఇక్కడ.

Courtesy:Whats App

దానికేంగాని.
అయ్యరు చేసే ఉపమా విధానంబెట్టిదనగా……

ఉప్మా నూక అదే కరాచీ
జీడిపప్పు.
నెయ్యి
నూనె.
శనగపప్పు.
మినపపప్పు.
ఆవాలు.
జీలకఱ్ఱ
కరివేపాకు.

అల్లం

. టమాటా ఇష్టాన్ని బట్టి.
పచ్చి మిర్చి (బజ్జీ మిర్చి)
పాలు.
ఉప్పు.
చిన్నబెల్లం ముక్క.
చిటికెడు పసుపు.

ఉపమా నూక జల్లించండి. జీడి పప్పును చిన్నచిన్న ముక్కలుగా తుంచండి. కరివేపాకును దూసి కడిగి సిద్ధం చేసుకోండి. టమాటాలని చిన్నముక్కలుగా తరుక్కోండి. పచ్చి మిర్చిని నిలువుగా నాలుగు భాగాలు చేయండి. అల్లం చిన్న చిన్న ముక్కలుగా తరుక్కోండి.

లోతైన మూకుడు తీసుకోండి. ఖాళీ మూకుడు శుభ్రం చేసి స్టవ్ మీద కాలెయ్యండి. వేడేక్కిన మూకుడులో ఒక స్పూన్ నెయ్యి వేసి కరిగినదానితో మూకుణ్ణి తిప్పండి, మూకుడు నిండా అంటుకునేలాగా. ఇప్పుడు నూకని మూకుడులో పోసి దోరగా వేయించండి. తీసుకుని పక్కన పెట్టండి. జీడిపప్పు కూడా కొద్దిగా నెయ్యివేసి వేయించుకుని పక్కన పెట్టండి.

ఇప్పుడు నూనె కొంచం ఎక్కువ వేసి కాగనివ్వండి.  ముందుగా
శనగపప్పు, ఆ తరవాత మినపపప్పు వేయండి. కొద్దిగా వేగేక పచ్చి మిర్చి, అల్లం ముక్కలు వేయండి. ఆ తరవాత ఆవాలు,జీలకఱ్ఱ,కరివేపాకు,జీడి పప్పు పలుకులు, టమాటా చేర్చండి. ఆవాలు చిటపటలాడతాయి, కొంచం దూరంగా నిలబడండి, పొయ్యికి,అయ్యో! ఇదీ చెప్పాలమ్మా ఈ కాలం పిల్లలికీ ..కమ్మని వాసనొస్తుంది.రెండు గ్లాసుల నూకకి 3 గ్లాసుల నీళ్ళు పోయండి, వేగిన పోపులో. తగిన ఉప్పేసి కలపండి. బుల్లిగ్లాసుడు పాలు పోయండి. చిన్న బెల్లం ముక్క,చిటికెడు పసుపు వేయండీ!  ఎసరు కాగనివ్వండి ఆవిర్లొచ్చేదాకా.. నూక ఒక చేతులో అట్లకాడ మరో చేతిలో తీసుకోండీ. అవిర్లొస్తున్న నీటిలో నూక సన్నగా పోయండి, మరో చేతిలో ఉన్న అట్లకాడ తో కదుపుతూ.సరిగాకలియబెట్టకపోతే నూక ఉండకట్టేస్తుంది. ఉప్మా బాగోదు. నూకపోసేసి ఉండకట్టకుండా కలియబెట్టిన తరవాత, కొద్ది సేపు వదిలెయ్యండి. ఉపమా నీరు ఇగిరిపోయి గట్టి పడుతూ ఉంటుంది.

ఇప్పుడు నెయ్యి వెయ్యండి. మరికొంచం నెయ్యి పడనివ్వండి, అలాగని పోసెయ్యకండి. అయ్యరు నెయ్యి వెయ్యడు డాల్డా వాడుతాడు. మూతపెట్టండి, స్టవ్ ఆర్పేయండి. కొద్ది సేపు తరవాత ఉపమాని అట్లకాడతో తీసుకుని అరటాకు మీద వేసుకుంటే జారిపోతూ ఉంటుంది. దీనికి జోడీగా కొబ్బరి పచ్చడిగాని, గుల్ల శనగపప్పు పచ్చడి కాని తోడివ్వండి. నోట పెడితే ఆహా ఏమి రుచి అనరా మైమరచి… అదండి ఉపమా గొప్ప… చేసుకుతినండి…నాకు చెప్పద్దు..ఎలా ఉన్నదిన్నూ….

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-బొంగు భుజాన వైచికొని పోయెద

బొంగు భుజాన వైచికొని పోయెద

   తెనుగునాట తిరుపతి వేంకట కవులను తెలియనివారుండరని నమ్మకం. ”తెలుసు” అన్నవారికి రెండు దణ్ణాలు, తెలియదన్నవారికొక దణ్ణం, అలా ముందుకుపోదాం! ఈ కవుల గురించి చిరు పరిచయ ప్రయత్నం, మన్నించండి.

ఈ తిరుపతి వేంకట కవులన్నవారు ఇద్దరు. ఒకరు దివాకర్ల తిరుపతి శాస్త్రి, మరొకరు చెళ్ళపిళ్ళ వేంకట శాస్త్రి. ఇద్దరిది ఒక వూరుకాదు,బంధువులూ కారు. సహాద్యాయులు అనగా క్లాస్ మేట్స్, ఎక్కడా గురువుగారు చర్ల బ్రహ్మయ్య శాస్త్రి గారి దగ్గర. ఇద్దరికి మధ్య దశాబ్దం వయసు తేడా. అదేగాక ఒకరు పరమ సాత్వికులు మరొకరు…బుసకొట్టే….ఇక  కవిత్వం ఎలాచెప్పేరయ్యా ఇటువంటి ఇద్దరూ అంటే ”ఒక పద్యపాదం అతను చెబితే మరొకటి నేను చెప్పేవాడినన్నారు”, వేంకట శాస్త్రిగారు. ఇదీ అసలు విచిత్రం.

వీరి రోజుల్లో తెనుగునాట సంస్థానాలు ఉన్నాయి. రాజుల పరిపాలన అంతంత మాత్రంగా ఉన్నా, భాషను రాజులే పోషించారు. వీరిద్దరు కలిసి అష్టావధానం,శతావధానం చేసిన వారు. తమ పాండిత్యాన్ని లోకానికి తెలియజేయడం కోసం, సత్కారాల కోసం, వీరు రాజాస్థానల చుట్టూ తిరుగుతుండేవారు. అలా వివిధ ఆస్థానాలలో తిరిగినప్పుడు కలిగిన అనుభవాలను ”నానా రాజ సందర్శనం” అని పుస్తకం రాసేసారు. అదొగో అలా రాసిన పుస్తకాన్ని ఈ మధ్య శ్రీ రామక పాండురంగ శర్మగారు నెట్లో పెట్టేరు మిగతా కొన్ని పుస్తకాలతో,

 http://www.teluguthesis.com/2017/07/tirupathi-venkata-kavula-rachanalu.html

అందులో ఒక అనుభవం గురించి రాసిన విషయం అవధరించండి.

విశాఖపట్నం సంస్థానం, అధిపతి గోడె గజపతిరావు గారు. తిరుపతి వేంకటకవులు ఈ సంస్థానానికి వెళ్ళి దర్శనం కోసం అర్జీ పంపుకున్నారు. ప్రభువు అర్జీ చూడటం జరిగింది గాని అనుము,మినుము చెప్పలేదు. అంటే అవుననిగాని కాదనిగాని చెప్పలేదు. అసలిటువంటి అర్జీ కి సమాధానం చెప్పాలంటే ప్రభువుకు కూడా తెనుగు పూర్తిగా తెలిసి ఉండాలి. రసాస్వాదన చేయగలిగి ఉండాలి. కొద్దో గొప్పో కవులకు సత్కారమూ చెయ్యాలి. తమ దగ్గర ఉన్న కవులను వీరితో పోటీకీ దింపాలి, ఇది కవిత్వ పోటీగాని కుస్తీపోటీ కాదు, సభ చేయాలి, కవిత్వాన్ని సవాలూ చేయాలి, సమయస్ఫూర్తితో చెప్పిన దాన్ని ఆస్వాదించి ఆనందించాలి, దీనంతటికి సమయం కావాలి, మందికావాలి, సరే చిన్న తల్లి ముందు కావాలి. అందుకే ఈ ప్రభువు అనుము మినుము చెప్పక  వూరకుండి ఉంటారు. కవులేమో విశాఖలో ఉండిపోయారు. వచ్చిన తరవాత దర్శనం చేసుకోక వెళ్ళకూడదు, ఇది సంప్రదాయమూ కాదు. ఎలా? ప్రభువు నుంచి కబురుకోసం ఎదురుచూచి విసిగిపోయారు. మరోమారు అర్జీ పెట్టుకుందామని చింతించి, అర్జీని పద్య రూపంలో ఇలా రాసారు.

ఉ// సంగరశక్తి లేదు వ్యవసాయము సేయుట సున్న సంతలో

నంగడి వేసి యమ్ము టది యంతకు మున్నె హుళక్కి, ముష్టికిన్

బొంగు భుజాన వైచికొని పోయెద మెక్కడికేని ముష్టి చెం

బుం గొనిపెట్టు మొక్కటి యమోఘ మిదే కద! దంతిరాణృపా !

అర్ధం ఏంటీ? ”సేనలో చేరి యుద్దం చేయగల శక్తి లేదు, వ్యవసాయం చేయడం చేతకాదు, వర్తకం చేదామంటే మొదలే తెలియనిది.ముష్టి ఎత్తుకోడం తెలుసు. ఒక్క ముష్టి చెంబు కొనిపెట్టు, ఇంతకు మించి ఘనంగా ఏం చెయ్యద్దు, అదే గొప్ప, గజపతి రాజా” అన్నది.

ఈ అర్జీని అధికార్లు చూసారు, ప్రభువు దగ్గరకీ చేరిపోయింది. ఈ అర్జీ చూసిన ప్రభువుకి కోపం రాలేదు, కంగారు పడిపోయాడు, ఏం? ఎందుకూ… అదికదా కవుల గొప్పతనం. అర్ధమేంటో వివరంగా చూదాం.

ప్రభువు పేరు గజపతి దాన్ని ఎలా తర్జుమాచేసారు? దంతి, దంతావళము అంటే ఏనుగు అనగా గజము, ఏనుక్కి ఇలా పర్యాయపదాలు ఎనభై ఒక్కటి ఉన్నాయట, అదీ తెనుగు భాష గొప్ప.. రాణ్ అనగా పతి, ప్రభువు, సరే గజపతి అయిందిగా మళ్ళీ నృపా ఎందుకూ? అదేకదా గిల్లి జోలపాడటమంటే. నృపా అంటే రాజా అని అర్ధం మొత్తానికేమయింది?. దంతిరాణృపా అంటే గజపతిరాజా అని అర్ధం. సరే ముందుకెళదాం, అర్జీలో విశేషం చూదాం!

గజపతి రాజా! ”సంగరశక్తి లేదు”, అంటే మరొకరిని అణచేసి నంపాదించే శక్తి లేదు, ”వ్యవసాయము సేయుట సున్న”   కవితావ్యవసాయం చెయ్యడం అలవాటయి, అసలు వ్యవసాయం వెనకబట్టింది. ఇక, ”సంతలో నంగడి వైచి యమ్ముటది ముందె హుళక్కి”, వ్యాపారం చేయడం అన్నది ఒక కళ, అది అందరికి పట్టుబడదు.మాకంటావా ఏకోశానా వ్యాపార లక్షణమే లేదు. మరేం చేతనవునయ్యా అంటే! బొంగు భుజాన వేసుకుని ముష్టి ఎత్తుకోడం తెలుసు. బొంగు భుజాన వేసుకోవడం అంటే?

మామూలు కంటే ఎక్కువ లావున్నబోలు వెదురు కర్రని ”బొంగు” అనిగాని, వెదురు బొంగు అని కాని అనడం అలవాటు. ముష్టి ఎత్తుకోవడానికి చాలా మార్గాలున్నాయి. భారత దేశం అంటేనే వైవిధ్యం. ఇందులో కాశీ కావడితో ముష్టి ఎత్తుకోవడం ఒక అలవాటు, ఒక పద్ధతి. కాశీ కావడి తెలుసా? చెబుతా.  లావుపాటి వెదురు బొంగుకు  చివరలలో చిల్లులేస్తారు. అందులోంచి ఇత్తడి గొలుసులు వేలాడదీస్తారు, పైన శీల వేస్తారు. కిందకి వేలాడుతున్న గొలుసుల్ని”చేర్లు” అంటారు. వీటికి ఇత్తడి బిందె కింద భాగంలో ఉండేలాటి వాటిని అమరుస్తారు. ఇక ఈ కావడికి పసుపు బట్టకడతారు, కాశీ విశ్వేశ్వరుడు అన్నపూర్ణాదేవిని బట్టపై చిత్రించి వేలాడదీస్తారు. ఆపైన ఇలా ముష్టికి వచ్చేవారు కాషాయం ధరించి ముఖాన భస్మం ధరించి ఉంటారు. ఓ వీధిలో వారు చేరితే కాశీ విశ్వేసుని గురించి ప్రయాణం గురించి కథ చెబుతూ ”భవతి బిక్షాం దేహి” అంటారు అనగా ”బిచ్చం వెయ్యి తల్లీ” అని తెలుగులో అర్ధం. ఒక చెంబుతీసుకుని ఇంటింటికి వెళతారు. ఇది కంచు చెంబు పెద్దదిగా అనగా శేరు బియ్యం దాకా పట్టేదిగా ఉంటుంది. మరి కావడెందుకూ? కాశీ విశ్వేసుని పటం వేలగట్టడానికి, చెంబుతో కంటే ఎక్కువొచ్చిన బియ్యం తదితరాలని దాచుకోడానికి.

ప్రస్థుతానికొస్తే ఈ జంట కవులు కాశీవాసం చెసి వస్తూ కాశీకావడి తెచ్చుకున్నవారే! అప్పటికే బొంగు భుజాన వేసుకున్నవారే,  ఇది అందరికి తెలిసిన విషయమే! అందుకుగాను వీరు కాశీకావడి ఉన్నదిగాని ముష్టి చెంబు లేదు, అది కొనిపెట్టు, ఇంతకు మించి ఘనంగా చెయ్యద్దులే సన్మానం, అది కొనిపెడితేనే ఘనం.  నీవిచ్చే ముష్టిచెంబు పుచ్చుకుని మా దగ్గర కాశీ కావడితో ఎక్కడేనా అడుక్కుంటాం! మమ్మల్ని ఇక్కడినుంచిపోనీ!  కవులు పెట్టుకున్న అర్జీ అంతరార్ధం.

బొంగు భుజాన వైచికొని పోయద మెక్కడికేని అంటే కాశీకావడి( వెదురు బొంగుతో తయారు చేసినదానిని) భుజం మీదకి ఎత్తుకుని అడుక్కుంటూ పోతామన్నది అర్ధం.

  రాజుగారెందుకు కంగారు పడినట్టూ అదికదా అసలు మాట.  రాజుగారు మాటాడక ఊరుకుంటే చాలాకాలం సభ చెస్తానని ఊరించి అనుమూ,మినుమూ చెప్పక సంస్థానం నుచి తరిమేసాడనచ్చు. కవులు అడిగినట్టే ముష్టి చెంబు కొనిపెడితే ?ఈ కవులా సంస్థానా ల వెంట తిరిగేవాళ్ళు. మరో సంస్థానంలో విశాఖలో ఏమిచ్చారని ఎవరేనా కొంటె కోణంగి అడగకా  పోడు, వీరు దాని మీద చిలవలు పలవలుగా పద్యాలల్లి ముష్టి చెంబు చూపించాగలరు, అప్రతిష్ట కదా! అందుచేత సభ చేసి తీరాలి, తప్పదు. అదీ రాజుగారికి కలిగిన ఇరకాటం. కవయః నిరంకుశః అంటే ఇదే! ఆ తరవాతే జరిగిందీ వేరే చెప్పాలా?

నాటి రాజుగారూ లేరు, కవులూ లేరు అంతా కాలగతిలో కలసిపోయారు, కాని అక్షరం నిలబడిపోయి చరిత్ర చెబుతోంది, అదికదా అక్షరం గొప్ప. న+క్షరం అనగా నాశము కానిది.

అదీ బొంగు భుజాన వేసుకుపోవడం కత.

 

నామాటః  ఈ బ్లాగులో టపాలు రాయడం మానేసి చాలా కాలమే అయింది.  బ్లాగులో ఇప్పటికి 1115 వెయ్యిన్నూట పదేను టపాలున్నాయి. ఈ టపాతో 1116 వెయ్యిన్నూటపదార్లు. నేటితో ఈ బ్లాగుకు ఎనిమిదేళ్ళు నిండినవి.

స్వస్తి.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు- పన్నెండవ ఇ-బుక్

పన్నెండవ ఇ-బుక్

సామాన్యుని ఆవేదన

సామాన్యుని ఆవేదన

పుల్వామా లో జవాన్ల మరణానికి అశ్రువులు రాలుస్తూ అంజలి ఘటిస్తూ

మిత్రులొకరినుంచి వాట్సాప్ లో వచ్చిన మెసేజి యధాతథంగా.

మానవ హక్కులవారేరీ? ఊగ్రదాడిని ఖండించారా? కమ్యూనిస్టులేరీ? ఈ రోజు న్యూస్ పేపర్లలో వీళ్ళ ముఖాలే కనపడలేదే?

42 మంది సైనికులు చనిపోతే కనీసం ఖండించారా?

నక్సలైట్లు చనిపోతే పడిపడి ఏడ్చిన వరవరరావు నిన్న ఒక్క కన్నీటి బొట్టు ఐనా కార్చాడా?

టి.వి లలో పెద్ద డిబేట్లలో హరగోపాల్ గారూ ఎక్కడేనా కనపడ్డారా?

అరుణతార కన్నీటి పాటలు పాడే మన విమలగారు తమ పాట ఎక్కడైనా వినిపించిందా?

కులాల మధ్య కుంపట్లు పెట్టే కంచె ఐలయ్యగారూ చనిపోయిన ఈ అమర వీరుల కులాలగురించి ఆరా తీసారా?వాళ్ళమీద కూడా జవానులు స్మగలర్లు అనే బుక్ రాయండి వీలైతే!

దేశభక్తి మాకే నేర్పుతారా అంటూ చైనాకి భజన చేసే సీతారాం ఏచూరిగారూ కమ్యూనిస్టులు ఎక్కడ పండుకున్నారు ?

అసిఫా, అవార్డు వాపసీ, రోహిత్ వేముల,బీఫ్ ఫెస్టివల్,కిస్ ఫెస్టివల్,నక్సలైట్లు చనిపోతేనే స్పందిస్తారా?కొవ్వొత్తులన్నీ మీరులేక దిగులు పడుతున్నాయి. ర్యాలీ లేవి అని రోడ్లున్నీ పడిపడి ఏడుస్తున్నాయి.

మానవ హక్కులంటూ గోలపెట్టే ఆ సంఘాలవాళ్ళు ఎక్కడ దాక్కున్నారు?ఎక్కడేనా కనపడితే చెప్పండి పుల్వామాకి పంపించి ఆధారాలు సేకరిద్దాం

పెద్ద పెద్ద ఆర్టికల్స్ రాసి పోలిసుల పైన పడిపడి ఏడ్చే రాతగాళ్ళు ఏమి చేస్తున్నారు?

ఖచ్చితంగా వీళ్ళందరూ ఈ నరమేధాన్ని ఏంజాయ్ చేస్తుంటారు.

ఒక్క ట్వీట్ లేదు..ఒక్క పోస్ట్ లేదు ఒక్క ఆర్టికల్ లేదు ఇకనైనా గుర్తించండి వీళ్ళ ద్వంద విధానాల్ని.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-ఏది మంచిదంటారు?

ఏది మంచిదంటారు?

మొన్ననో తెలిసినవారు పలకరించడానికొచ్చి ”అమ్మాయి ఎమ్.బి.బిఎస్ అయింది, ముందు ఏం చేస్తే బాగుంటుందంటారు?” ప్రశ్నించారు. ”చదువుకోనివాణ్ణి నేనేం చెప్పగలనండీ!” అనేశాను. ”జీవితం చూసినవారు కదా!” జవాబొచ్చింది. అంతకు ముందు నడుస్తున్న విషయం పక్కదోవ పట్టించడానికి చేస్తున్న ప్రయత్నంగా తెలిసిపోయింది. ఇంతలో అక్కడే వుండి మా సంభాషణ వింటున్న మా సత్తిబాబిలా ఆదుకున్నాడు నన్ను.

నేటి రోజులకి సరిపడినవి, అవసరమైనవి, ప్రతిచోట కావలసినవి ఈ వైద్య శాఖలు. 1.కళ్ళ డాక్టరు 2. సుగర్ డాక్టరు 3. సైక్రియాట్రీ అనో మరేదో అంటారట, కాని పల్లెప్రజలు మాత్రం పిచ్చి డాక్టర్ అనే అంటారు. ఈ శాఖల వైద్యులు పల్లెలలో కూడా చాలా అవసరంగానే ఉన్నారు. అమ్మాయిని ఇందులో ఏదో ఒకదాన్లో చదివించి ఆపైన , అమ్మాయి చదువుతున్న శాఖలో అబ్బాయిని చూసి పెళ్ళి చేసేయండి. ఆ తరవాత అబ్బాయి ఊళ్ళోనో, మీ ఊళ్ళోనో ఆసుపత్రి తెరిచేయండి, డబ్బే డబ్బు.

”అంత తేలిగ్గా చెప్పేసేరు, ఇవే ముఖ్యమని ఎలా చెప్పగలరు, ఇవే డబ్బు సంపాదించడానికి మంచివ”నీ ప్రశ్న వచ్చింది.

దానికి మా సత్తిబాబు ”అదా అనుమానం, ఐతే వినండి.”

తినడానికి తిండి ఉన్నా లేకపోయినా, ఎక్కడ చూసినా ఎవరిదగ్గర చూసినా, ఆండ్రాయిడ్ ఫోన్ చేతిలో లేనివారు కనపట్టం లేదు, నెట్ కనక్షన్ లేని ఫోన్ లేదు. ఏ పరిస్థితులలోనూ ఫోన్ వదిలేవారు కనపట్టం లేదు.చిన్న పిల్లలనుంచి ముసలాళ్ళ దాకా అందరూ తలవంచుకుని కూచునేవారే! ఫేసు బుక్కో,బ్లాగులో, ట్విట్టరో మరోటో మరోటో. పక్కన ఆటం బాంబు పడినా తలెత్తే సూచన కనపట్టం లేదు. అంతా యోగుల్లాగా తపస్సు చేసుకుంటున్నట్టుండేవారే! ఇక వీళ్ళలో కళ్ళ జోడు లేకుండా ఉన్నవాళ్ళు బహు తక్కువా! అందరికి కొంచం ఇంచుమించు నేత్రరోగం ఉన్నట్టే! ”ఊరినిండా రోగమైతే డాక్టర్ కి పండగ”ని సామెత కదా! పక్కనే కళ్ళజోళ్ళ షాపూ, మందుల షాపు సరే సరికదా! అంచేత కంటి డాక్టర్ మంచిది.

ఇక ఫోన్ తో పాటు పూరిగుడెసెలో కూడా ఉన్నది తల్లి మాలచ్చి టి.వి. నెలకి రెండొందలనుంచి మూడొందలు ఖర్చు. ఉదయం నిద్ర లేచింది మొదలు మళ్ళీ పక్కమీద పడి కునుకు తీసేదాకా టి.వి వదలిపెట్టిన ఆడకూతురు లేదు, మగాడూ లేడు. మా ముఖ్యమంత్రిగారు ఇరవైనాలుగు గంటలూ కరంటిచ్చేస్తున్నారు. టి.వీ కట్టేసే సావకాసమే లేదు. సీరియలో మరోటో మరోటో తప్పించి ఇహ లోకంలో ఉన్నవారే కరువు, ఇంటికెళ్ళి పిలిస్తే పలికే దిక్కు కనపట్టంలేదు,బెల్లు కొట్టినా చలనం లేదు. ఇక భోజనం చేసేటపుడు కూడా టి.వి చూస్తూనో, ఫోన్ చూస్తూనో తింటున్నారు. ఎంత తింటున్నారో, ఎంత కావాలో తెలియటం లేదు. ఇంటిలో భోజనానికి తోడు బజారు సరుకులూ తింటూనే వున్నారు. కూచున్నచోటనుంచి లేచి కాలు కదిపిన పాపాన పోవటం లేదు.పిల్లలనుంచి పెద్దలదాకా అన్నీ గజం పన్నాలే. నాలుగడుగుల దూరంలో ఉన్న దగ్గరికి కూడా బండి లేక కదిలినవారు లేరు. ఈ ఫోన్, టి.వి ల మూలంగా అతృత పెరిగి చిన్న వయసుకే అందరు విపరీతంగా తింటున్నారు, తెలియకుండానే. ఒళ్ళు పెరిగిపోతోంది, సుగర్ వచ్చేస్తోంది. అసలది ఎందుకొస్తోంది? ఆలోచించినవారు లేరు, ఆహార విహారాలలో మార్పు కావాలని చెప్పేవారు లేరు,చెప్పినా వినేవారూ లేరు. అంతా సుగర్ పేష్ంట్లే! ఫాస్టింగ్ మూడొందల స్కోరు తగ్గినవారు లేరు. కొంత కాలానికి గుండె జబ్బు ప్రవేసిస్తుంది, అది తరవాత మాట. అందుచేత సుగర్ డాక్టర్ కావలసినంత అవసరం. ఇది నిత్యకల్యాణం పచ్చతోరణం. ఇన్ పేషంట్ల బాధ తక్కువ. పక్కనే టెస్టింగ్ లేబ్, ఆ పైన మందులకొట్టూ ఎలాగా ఉండేవే. అంచేత సుగర్ డాక్టర్ చదవడం మేలు. అంతా గలగలే.

ఇక సైక్రియాట్రిస్ట్, వీరి అవసరం నేడు పట్టణాలకంటే పల్లెలలోనే ఎక్కువ కనపడుతోంది. పల్లెలలోనే సెల్ ఫోన్ లూ టి.వీ లు ఎక్కువ కనపడుతున్నాయి. పట్టణాలలోని అన్ని సౌకర్యాలూ నేడు పల్లెలలో కూడా ఉన్నాయి. నెట్టు లేని ఫోన్ లేదు, చిత్తు కాగితాలు ఏరుకునేవారి దగ్గర కూడా ఏండ్రాయిడ్ కనపడుతోంది. నెట్టు చాలా చవకా ఐపోయింది. భోజనమైనా మానేస్తాంగాని నెట్టు మానెయ్యలేమంటున్నారు, అందరూ. ఇక నెట్టులో రకరకాలు, ఉద్వేగాలు,మోసాలు, ద్రోహాలు. సమాజంలో ఉన్నదంతా ఇందులోనే ఉంది, ప్రస్తుతం సమాజం వేరుగా లేదనిపిస్తూంది. మనుషులు కనపడకుండానే అన్నీ జరిగిపోతున్నాయి. కొన్ని చోట్ల ఆ తరవాత మనుషులు కనపడీ, ఆ మత్తులో జరగ కూడనివే జరిగీ పోతున్నాయి, చేతులు కాలేకా ఆకులూ పట్టుకుంటున్నారు. దీనిలోంచి బయటపడలేక పిచ్చి పిచ్చిగా మాటాడేవారు, పిచ్చి పిచ్చి పనులు చేసేవారు పెరిగిపోయారు. ఇదంతా డోపమైన్ పరిమాణం సరిగా పెరగక, ఆశించినంత దొరకక,పడే బాధ. అంతా ఆనందం వెతుక్కునేవారే. తాత్కాలిక డోపమైన్ పరిమాణం పెంచుకోడానికి ప్రయత్నాలే, లైకులు, ఇతర రూపాలలో. ”ఆనందో బ్రహ్మ”, అంటే ఆనందమే దేవుడని అర్ధం. మరి ఈ దేవుణ్ణి ఆనందంలో వెతుక్కునేవారంతా శాశ్వత డోపమైన్ పరిమాణం పెరిగే పనులు మాత్రం చేయటం లేదు.

అంచేత ఈ సైకియాట్రీ కూడా చాలా బాగా ఉంది. దీనికీ ఇన్ పేషంట్ల సమస్య తక్కువ.

ముగించేస్తునా! మొదటిదానికి కొంచం పెట్టుబడి,బిల్డింగూ కావాలి, చాలా పరికరాలూ కావాలి, అందరికి సాధ్యం కాదు. ఇక రెండు మూడిటికి కొన్ని గదులు చాలు. వైద్యానికి తోడు, టెస్టింగ్ లేబ్, మెడికల్ షాప్ పెట్టుకుంటే ఆదాయం పులగం మీద పప్పే అని ముగించాడు.

వచ్చినాయన లేస్తూ నిజమేనండి, మీరు చెప్పినది, అన్నీ ఆలోచించే అమ్మాయిని సుగర్ డాక్టర్ గా చేస్తున్నాము, అంటూ శలవని వెళ్ళిపోయారు.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-Room No.111

Room No.111

పల్లెలలో సప్తమం అన్నదానిని ఆరునొకటి అనడం అలవాటు. ఎందుకంటే ఈ సప్తమ శబ్దానికి తెనుగులో రోదన ధ్వనించే మాట సమానార్ధకం కనక. సప్తమం అన్నది తెలుగులో రోదన ధ్వనిని సూచిస్తుందని వాడరన్నాగాని ఆ అంకె అశుభమని ఎక్కడా చెప్పలేదే! రోదన ధ్వని సూచించనిమాట వాడుకలో ఉన్నది వాడతారనీ లేదా ఆరున్నొకటి అనిగాని, ఒత్తి ఆరున్నొక్కటి అనిగాని పలుకుతారంతే! సప్తస్వరాలంటారు, రోదనని ఆరున్నొక్క రాగమనీ అంటారు. ఇందులో మూఢనమ్మకమే లేదు. కాదు రోదన ధ్వని సూచించే మాటే మాకు ముద్దంటే, శుభకార్య సమయంలో రోదన ధ్వని సూచించే మాటే వాడతామంటే కాదనేదేలేదు. శుభం, లోకో భిన్న రుచిః కదా!

7 is a prime number ( Last and biggest single digit prime number)

అసలిలా ఆరున్నొకటి లాటి పూర్వ కవి ప్రయోగాలున్నాయా? ఆధారాలున్నాయా! ఆహా! దివ్యంగా ఉన్నది చిత్తగించండి. పోతనగారి మాట.

ఒంటివాడ నాకు నొకటి రెండడుగుల
మేర యిమ్ము సొమ్ము మేర యొల్ల
గోర్కెదీర బ్రహ్మకూకటి ముట్టెద
దానకుతకసాంద్ర దానవేంద్ర!…భాగ..స్కం..౮…౫౬౬

పై పద్యంలో మాయావటువు బలి చక్రవర్తిని ఒకటి రెండడుగులు దానమిమ్మని అడిగాడు, మూడడుగులనలేదు. ఇలా అడిగితే అది మూడదుగులు అని ఈ పద్యం ద్వారా తేలింది చూడండి.

గొడుగో జన్నిదమో కమండులువొ నాకున్ ముంజియో దండమో
వడుగేనెక్కడ భూము లెక్కడ కరుల్ వామాక్షు లశ్వంబు లె
క్కడ నిత్యోచితకర్మ మెక్కడ మదాంక్షామితం బైన మూ
డడుగుల్ మేరయ త్రోవ కిచ్చుట బ్రహ్మాండంబు నా పాలికిన్…..౫౭౧

మయావటువు అలా అన్నాడన్నారు పోతనగారు. పై పద్యములో ఒకటిరెండన్నది ఇక్కడ మూడని స్పష్టం చేసారు. అలాగే ఆరున్నొకటి అన్నది రోదన శబ్దాన్ని వాడకుండడానికి తప్పించి వేరు కాదు.

ఇక పదమూడు అన్నది అప్రాచ్యులు వాడరు, దానిని మన వారు ,మూఢనమ్మకం వారిది అనరు, కాని మన దగ్ధయోగాలు కొద్దిగా ఉన్నవైనా మూఢనమ్మకని మాత్రం ధ్వజమెత్తుతారు, ఎంతైనా మెకాలే పుత్రులు కదా! చదువుకున్నవారాయె! నాకైతే ఈ పదమూడన్నదీ అశుభమే కాదు.

13 is a prime number consisting of two smallest prime numbers.

జీవితంలో జరిగిన ఒక సంఘటన, ఒక రూం నంబర్ గురించి.

నలభై ఏళ్ళ కితం మాట, జూనియర్ ఇంజనీర్ గా ఎంపికయ్యా, పోటీ పరిక్షలో. ఎస్.ఎస్.ఎల్.సి మాత్రమే చదువుకున్నాను గనక ఇంజనీరింగ్ కి తగిన అర్హత కోసం పదునాల్గునెలలు ట్రయినింగ్ అవమని జబల్పూర్ పంపించారు. బయలుదేరుతూనే నాతో కూడా ఇద్దరు స్నేహితులున్నారు, సర్వమూ భారం నా మీద వేసి, ఒకరు నాతో నేను బయలుదేరే ఊరునుంచి, మరొకరు విజయవాడ నుంచి.. గంగా కావేరీ అర్ధ రాత్రి ఎక్కి మర్నాడు అర్ధ రాత్రికి జబల్పూర్ లో దిగేం.

మిలిటరీ లో పని చేస్తూ అక్కడున్న బావగారొచ్చి స్వాగతం పలికారు,స్టేషన్లో. అప్పటికి నాతో ఉన్న ఇద్దరితో మరికొంతమంది చేరడంతో మొత్తం ఎనిమిదిమంది అయ్యాం. ఇంటికెళదామంటే, ”మీతో రాలేను, ఉదయమే అందరం తిన్నగా ట్రయినింగ్ సెంటర్ కి వెళ్తాము, వీళ్ళని వదలి రాన”న్నా! ”అందరూ వచ్చేయండి, వేన్ తీసుకొచ్చా, పెద్ద హాల్ ఉన్నది, రాత్రి పడుకోడానికి, ఉదయం నేనే తీసుకెళతాను, మన ఇంటికి ఎదురుగా ట్రయినింగ్ సెంటర్ గేటు”, అంటే అందరం పొలోమని వేన్ ఎక్కేసేం. ఇంటికెళ్ళగానే చెల్లాయి స్వాగతం చెప్పి ఆ రాత్రివేళ టీ ఇచ్చి అందరికి సత్కరించింది. ఉదయం టిఫిన్ చేసిన తరవాత మమ్మల్ని సెంటర్లో మా హాస్టల్ దగ్గర వదిలేసి వెళ్ళేరు, బావగారు.

ఒక రూం కి ముగ్గురు, మూడు రూం లు కావాలి. గ్రవుండ్ ఫ్లోర్లో రెండు రూంలు ఉన్నాయనీ వాటి నెంబర్లు 111, 112 మరో రూం పైన మొదటి అంతస్తులో ఇస్తాననీ చెప్పి చెప్పేడు కేర్ టేకర్. ఛ! రూం నె0బర్ 111 బాగోలేదు వద్దనుకున్నారంతా, 112 తీసుకున్నారు ఒక ముగ్గురు. ”ఏంటో! ఏ బేచ్ వాళ్ళూ 111 రూం నెంబరు వద్దంటున్నారేంటో” అని గొణుక్కునాడు కేర్ టేకర్. ”111 రూం కి తేడా ఏమైనా ఉన్నదా” అడిగాను. ”లేదండీ రూం ఫస్ట్ క్లాస్” అన్నాడు. ”ఐతే ఆ రూం నాకివ్వు” అన్నా. ”ఇస్తాను కాని ఒక మాట, ఆ తరవాతొచ్చి నాకు రూం మార్చు, అంటే మార్చనని” చెప్పేసేడు. ”ఆ రూం లో తలుపులు, వగైరా బాగోకపోయినా, లైట్ ఫేన్ పని చేయకపోయినా రూం మార్చమంటా తప్పించి నెంబర్ కోసం రూం మార్చమనను, సరేనా?” అంటే నాకేసి వింతగా చూసారంతా!

నాకూడా ఉన్న నా స్నేహితుడు సుబ్బు” ఏయ్! అందరూ వద్దనుకున్న 111 రూం మనకి మాత్రం ఎందుకూ” అని గునిసాడు. ”చెబుతానుండు” అని రూం కోసం వివరాలిచ్చి, సంతకం పెట్టేసేను. కొంచం సేపు ఉండండి రూం లు తుడిపించి చెబ్తా అనడం తో అక్కడే కూచున్నాం సామాను మీద. మా సుబ్బు 111 గురించి చెబుతానన్నావు అనడం తో ఒక చిన్న కాగితం తీసుకుని 111 సంఖ్య వేసి చివర ఒకట్లను కిందికి సాగదీసి వాటి చివర్లు అడ్డ గీతతో కలిపి, మధ్య గీతకి కిందుగా అడ్డగీత కింద ఒక చిన్న నిలువు గీత గీసి చూపించి ”ఇదేంటి సుబ్బూ” అడిగా! ”ఎంకన్నబాబూ” అని అరిచాడు. అందరూ ఒక సారి ఉలిక్కి పడ్డారు. ”మనం ఇంజనీర్లం కాబోతున్నాం ఇటువంటి మూఢనమ్మకాలుండకూడదు. ఒక మాట చెప్పండి 111 ప్రైమ్ నంబరా” అడిగా! ఒకరి ముఖాలొకరు చూసుకున్నారు. ప్రైమ్ నంబర్ గురించి తెలియదనమాట అనుకుని, ప్రైమ్ నంబరేంటో వివరించా. ఒకడు కొంచం నోరు తెరిచి 111 ప్రైమ్ నంబర్ లాగే కనపడుతోంది అన్నాడు.  ”కాదు బాబూ అలా కనపడుతుందిగాని ఇది ప్రైమ్ నంబర్ కాదు మూడుతో భాగింపబడుతుంది చూడ”న్నా! ”మరెందుకు చెప్పినట్టని” నిలదీసాడు.”111 is not a prime number but consists of smallest and the first prime number” ”ఈ నూట పదకొందు సంఖ్యను, సంఖ్యలో ఉన్న అంకెలమొత్తంతో భాగించు, ఏమొచ్చింది? 37 కదా అది నా లక్కీ నంబరు, ఎందుకంటే నేను చదువు ఆ వయసులో మొదలుపెట్టాను. మరో చిత్రం కూడా చూస్తావా? అలాగే ఒకే అంకెలు గలిగిన మూడు అంకెల సంఖ్యను వాటి అంకెల మొత్తంతో భాగించు 37 మాత్రమే వస్తుంది,చూసుకో” అన్నా! గబగబా కాగితాలుచ్చుకుని సరి చూసుకుని ఏంటిదీ అన్నారు. నవ్వేసి ఊరుకున్నా!

పైనగాని 222 నెంబర్ రూం ఖాళీ ఉందేమో చూడమంటే ఖాళీ లేదన్నాడు కేర్ టేకర్.

If Room number 222 is available I prefer room 222 than 111. The reason is

2 is the smallest even number and the only even number to be a prime number.

ముందు ఆ నెంబర్ కాదనుకున్నవారు తరవాత ఆ నెంబర్ గది వారి చేయి దాటిపోయిందని ఎందుకు బాధపడినట్టు? తెలియనితనం కదూ!

కొసమెరుపు:- సామానుచ్చుకుని మా రూం కి వెళుతున్నాం, వెనకనుంచొకడు ”దొంగముండా కొడుకు మంచి నెంబర్ రూం కొట్టేసేడు” అన్నాడు. మరొకడు ”మనమెవరం వద్దంటే కదా అతను తీసుకున్నాడు, ఇప్పుడు చెప్పేడు, ఆ నెంబరు గురించి, మనకా తెలివి లేకపోయిందని బాధ పడుగాని అతన్ని తిట్టుకుని ఉపయోగమేంటీ?” అన్నాడు. అదిగో అలా ఒక అసూయా సంఘం, ఒక అభిమాన సంఘం ఏర్పడిపోయాయా క్షణంలోనే

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-చూసి రమ్మంటే……………

చూసి రమ్మంటే……………

https://kastephale.wordpress.com/2018/12/24

https://kastephale.wordpress.com/2018/12/26/

బ్రహ్మాస్త్రానికి కట్టుబడిన హనుమను తాళ్ళతో బంధించి రావణ సభలో ప్రవేశపెట్టారు.

రావణుని మాట ప్రకారం ప్రహస్తుడు హనుమతో
”నువ్వేం భయపడకు, నిజం చెప్పు. నిన్నెవరు పంపేరు? దేవేంద్రుడా,యముడా? కుబేరుడా?వరుణుడా? లేక విష్ణువే స్వయంగా పంపేడా? చూడ్డానికి కోతిలా ఉన్నావుగాని నీవెవరు? ఇంతటి వీరత్వం వానరులలో ఉండదు. నిజం చెప్పు ఇప్పుడే నిన్ను విడుదల చేస్తాము. అబద్ధం చెప్పేవో నీ ప్రాణం దక్కదు” అని ముగించాడు.

విన్న హనుమ ”మీరు చెప్పినవారెవరిచేతా నేను పంపబడలేదు, నేను వానర జాతివాడిని, నా పేరు హనుమ. మహరాజు సుగ్రీవుడు పంపగా వచ్చిన దూతను, తమ కుశలం అడిగినట్టు చెప్పమన్నారు, మా రాజు” అని చెప్పి రాముని విషయం, సీతమాట చెప్పి , ”మీ లంకలో సీతమ్మను చూశాను, ఆమెను రామునికి అప్పగించడం మంచిదని సుగ్రీవుని మాట, అది మీకు మంచిది. దుర్లభమైన నీ దర్శనం కోసం వనం చెరచాను, నా స్వరక్షణకోసం నాతో యుద్ధం చేసినవారిని చంపేను,” అని ముగించాడు. విన్న రావణుడు అగ్గిమీద గుగ్గిలంలా మండి పడ్డాడు. ఈ కోతికి మరణ దండన విధించమని చెప్పారు. అది విన్న విభీషణుడు, మహరాజా దూతను చంపకూడదని తమకు తెలియనిది కాదు, ఈ దూతను చంపితే ఇక్కడ జరిగినదేమీ అక్కడ తెలియదు, వారా యుద్ధానికి రాలేరు, వార్త తెలిసినా సముద్రం దాటి రాగలవారు ఉన్నట్టు లేదు. ఇక్కడివార్త తెలిసి ఏమీ చేయలేక కృంగి,కృశించిపోతారు. మీ యుద్ధ కాంక్ష తీరదు. ఇతను ఘోరమైన నేరం చేసినవాడే! దూతకి విధింపబడిన శిక్ష వేయడం మంచిదనడంతో కోతులకు తోకంటే మహా ప్రీతి, అందుచేత తోక తగలపెట్టమని ఆజ్ఞ ఇచ్చాడు. హనుమతోకకు నూనె గుడ్డలు చుట్టి అంటించి వీధి వీధి తిప్పుతూ,ఊరేగించారు. హనుమ కట్టుబడిపోయినట్లు ఉండి, చెప్పులతో కొడుతున్నా, ఊరేగింపులో పాల్గొన్నారు. రాత్రి వేళ లంక పూర్తిగా చూడలేకపోయాను, ఆ కొరవ వీరిప్పుడు తీరుస్తున్నారనుకున్నాడు.

కొంత సేపు తరవాత ఒక్క సారిగా శరీరం పెంచారు, కట్లు తెగిపోయాయి, వెంఠనే శరీరం తగ్గించారు, కట్లు ఊడిపోయాయి, కోట సింహద్వారం మీదకి ఎగిరితే ఒక ఇనుప ఆయుధం కనపడింది, దాన్ని చేతబట్టి భటులను చంపేరు. వచ్చిన పనిలో సీతను చూడడం అయింది, వీరి బలంలో కొంతమందిని పరిమార్చడం అయింది, రావణుని చెప్పవలసిన మాట చెప్పడమూ ఐంది. లంక ఆనుపానులు చూడడమూ అయింది, ఇంక మిగిలినది వీరికి మరికొంత నష్టం చేకూర్చడం అనుకున్నారు. ప్రహస్తుని ఇల్లు కనబడింది, తోకనున్న నిప్పుతో ముందుగా దానికి నిప్పు పెట్టేరు. ఆ తరవాత ఒక్కొకటీ ప్రముఖుల ఇళ్ళకి నిప్పు పెట్టడం అయింది. లంక అంటుకుంది. అప్పటివరకు వినోదం చూస్తున్న ప్రజలు, మేడలమీదనుంచి, ఉన్నవాళ్ళు ఉన్నట్టు దూకేరు, మంటలనుంచి రక్షించుకోడానికి. ఇలా లంకా దహనం జరిగింది. తోకను సముద్రంలో ముంచి చల్లార్చుకున్నారు. సీతమ్మ ఎలా ఉందో అని భయపడ్డారు, సీతమ్మను మళ్ళీ చూసి ఆమె కుశలం అడిగి,తన కుశలం చెప్పి లంకనుంచి వెళిపోయారు.

సేవకులు మూడురకాలు. నాటినుంచి నేటికీ వీరి సంఖ్య పెరగలేదు. మొదటివారు, చెప్పినపని సవ్యంగా చేసుకురాలేనివారు. రెండు, చెప్పినపని చెప్పినట్లు తు,చ తప్పక చేసుకొచ్చేవారు. మూడు, చెప్పిన పనితోబాటు దానికి సంబధించిన ఇతరపనులూ చక్కబెట్టుకొచ్చేవారు. పని స్వయంగా చేసుకురాలేనివాడిని ముందెందుకు చెప్పేరు? చివరివారి గురించి మొదటగా చెబితే మిగిలినవారూ ఉంటారని తెలియకపోవచ్చని.

హనుమ ప్రతి విషయంలో నూ సంయమనం తప్పలేదు, తనకి అవమానం జరుగుతున్నా! జరిగిన ప్రతి కార్యాన్నీ తనకో అవకాశంగా మలచుకుని రాక్షసులకు, లంకకు తీరని నష్టమే కలగజేశారు. సంయమనం కోల్పోకుండా హనుమ చేసిన పనులు శ్లాఘనీయం.

హనుమకు అసలు చెప్పినమాట దక్షణ దిక్కుగాపోయి సీత జాడ కనుక్కుని వచ్చి చెప్పండి అన్నదే. మరి హనుమచేసినది?సీతను చూశాడు. అక్కడితో చెప్పిన పనైపోయింది, ఆతరవాత దౌత్యం నెరవేర్చాడు, వైరులకు నష్టమూ కలగజేశాడు. అదీ చూసిరమ్మంటే కాల్చిరావడం కత.

ఈ నానుడిని కూడా విపరీతార్ధంలోనే చెబుతున్నారు,నేటి కాలంలో. ఈ ఆవృత్తిలో చివరిగా ఒక నానుడి ఉంది అదేంటో చెప్పండి?

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-ఒక కొడుకు కొడుకుకాదు, ఒక కన్ను కన్నుకాదు..

ఒక కొడుకు కొడుకుకాదు, ఒక కన్ను కన్నుకాదు..

ఒక కొడుకు కొడుకుకాదు,ఒక కన్ను కన్నుకాదు అనే నానుడి చెబుతుంటారు. ఎక్కడిదిదీ? దీని కతేంటీ? చూస్తే భారతం దగ్గర తేల్చింది. చూదాం నడవండి…

శంతనుడు కురువంశపురాజు, గంగాదేవిని వివాహం చేసుకున్నాడు. వివాహ సమయంలో గంగ ఒక షరతు పెట్టింది. తనమాటకు ఎదురు చెప్పనంతకాలం కాపురం చేస్తాననీ, ఎదురు చెబితే విడిచి వెళిపోతాననీ. అందుకు ఒప్పుకున్నాడు శంతనుడు. పెళ్ళయింది, ఒక బిడ్డ పుట్టేడు. బిడ్డని తీసుకెళ్ళి నీళ్ళలో పారేసింది గంగ, ఓర్చుకున్నాడు బాధనిపించినా. అలా ఏడు సార్లు బిడ్డలను నీళ్ళలో పారేసింది. ఎనిమిదో సారి మళ్ళీ మగబిడ్డే పుట్టేడు. ఈ బిడ్డనూ నీళ్ళలో పారేస్తుంటే చూడలేక వద్దని వారించాడు. నేను చేసేపని వద్దని నా మాటకు ఎదురు చెప్పావు గనక నిన్ను వదిలేసి వెళుతున్నాను. ఈ బిడ్డని తీసుకెళుతున్నాను. పెంచి పెద్ద చేసి విద్యాబుద్ధులు నేర్పి నీకు అప్పజెపుతానని తీసుకుపోయింది.

తీసుకెళ్ళిన కుర్రవాడిని పెంచి విద్యాబుద్ధులు చెప్పించి, తీసుకొచ్చి శంతనునికి అప్పజెప్పి వెళ్ళింది,గంగ. కొడుకుకి యువరాజ పట్టాభిషేకం చేసి నాలుగు సంవత్సరాలు కాలం గడిపాడు శంతనుడు.

ఒక రోజు యమునా నదీ తీరానికి వేటకి వెళ్ళేడు. అక్కడ అపూర్వ సుగంధాన్ని ఆఘ్రాణించాడు. దాన్ని పట్టుకునిపోయి, ఒక కన్నెపిల్లని చూశాడు.
ఎవరునువ్వు? వివరాలడిగాడు.

ఆమె, తాను దాశరాజు కుమార్తె సత్యవతినని చెప్పింది.

మనం పెళ్ళిచేసుకుందామా అడిగాడు శంతనుడు.

మా నాన్నకి ఇష్టమైతే నాకూ ఇష్టమేనంది సత్యవతి.

దాశరాజు దగ్గరకెళ్ళిన శంతనుడు నీకుమార్తెను నేను వివాహం చేసుకోవాలనుకుంటున్నానని చెప్పేడు.

అందుకు దాశరాజు, నీలాటివాడికి పిల్లనివ్వడానికి నాకూ ఒప్పుదలేకాని ఒక షరతూ అన్నాడు.

ఇవ్వగలదైతే అభ్యంతరం లేదు, భరోసా ఇచ్చాడు శంతనుడు

నా కుమార్తెకు కలిగే సంతానానికి నీ తరవాత రాజ్యాధికారం ఇచ్చేటట్టైతే పెళ్ళి ఖాయం.

విన్న శంతనుడికి పచ్చి వెలక్కాయ గొంతులో పడినట్టయి తిరిగిపోయాడు, కోటకి పోయి ముసుగుదన్ని పడుకున్నాడు, రాజ్య వ్యవహారాలు చూడక. ఇది చూసిన శంతనుని కుమారుడు దేవవ్రతుడు తండ్రి దగ్గరకుపోయి ”ఇబ్బందులేమీ లేవు, సమస్యలూ లేవు, ఎందుకిలా అనాసక్తం గా ఉన్నారని అడిగాడు.

చాలా సేపు మౌనంగా ఉన్న శంతనుడు

వినవయ్య యేకపుత్రుడు,ననపత్యుడు నొక్కరూప యని ధర్మువులన్
విని నీకు దోడు పుత్రుల ననఘా పదయంగ నిష్ట మయినది నాకున్..భా…ఆది.ప…ఆశ్వా..౪….౧౭౯

ఒక్క కొడుకుంటే బిడ్డలు లేనివానితోనే సమానం. నీకు కొంతమంది తమ్ములను కనాలని కోరికగా ఉంది.

నీ వస్త్ర శస్త్ర విద్యాకోవిడుడవు రణములందు క్రూరుడవరివి
ద్రావణసాహసికుండవు,గావున నీయునికి నమ్మగా నోప నెడన్……౧౮౧

నువ్వా అస్త్ర శస్త్రానిపుణుడవు, యుద్ధంలో క్రూరుడవు,వైరులపట్ల సాహసికుడవు, ఏమో ఏరోజెలా ఉంటుందో! నీ ఉనికి నమ్మేదిగా లేదు, తన ఉద్దేశం చెప్పేసేడు, శంతనుడు.

దేవవ్రతుడు అంతఃపురజనాలని,మంత్రులను వాకబు చేస్తే తేలినదేమంటే, శంతనుడు దాశరాజపుత్రి సత్యవతిని వివాహం చేసుకోవాలనుకుంటున్నాడని. వెంటనే దాశరాజుదగ్గరకుపోయి, తన తండ్రి సత్యవతీ దేవిని వివాహం చేసుకోవాలనుకుంటున్నాడనే కోరిక చెప్పి, వివాహం చేయమన్నాడు.

దానికి దాశరాజు, వివాహానికి నాకేం అభ్యంతరంలేదుగాని ఒక షరతు, నీ తండ్రి తరవాత రాజ్యం నా కూతురు బిడ్డలకి వచ్చేలా ఐతే పెళ్ళి ఖాయం.

విషయం విన్న దేవవ్రతుడు, నా తండ్రి తరవాత రాజ్యం నాదే గనక నాకు రాజ్యం అక్కరలేదని చెప్పెసేడు.

నువ్వు సత్య సంధుడివే కాని నీ తరవాత నీ పుత్రులు రాజ్యం కోసం తగువు పెట్టరని నమ్మకమేంటని సంశయం వెలిబుచ్చాడు.

నాకు రాజ్యం అక్కరలేదు, నాకు పెళ్ళి ఐనపుడు కదా బిడ్డల సమస్య, అందుచేత నేను పెళ్ళే చేసుకోనని ప్రతిజ్ఞ చేశాడు.

దాంతో శంతన సత్యవతీ దేవిల వివాహం అయింది.
తండ్రికి పెళ్ళి చెయ్యడం కోసం తాను పెళ్ళి చేసుకోననే భీషణమైన ప్రతిజ్ఞ చేసినవాడు గనక దేవవ్రతుడు ఆ తరవాతనుంచి భీష్ముడయ్యాడు.

ఒక్క కొడుకు కొడుకుగాడన్న నానుడి ఎక్కడా అని కదా సందేహం. భీష్ముడు తండ్రి నిరాసక్తతకు కారణం అడిగినపుడు చెప్పిన మాటేంటీ? ఒక్క కొడుకు కొడుకుకాదు అందుకు నీకు తమ్ముళ్ళని కనాలని ఉందని చెప్పేడు చూశారా? అది కాలక్రమేణా ఒక్కకొడుకుగాదు,గానూ, ఒకటే కన్నుంటే, ఏ ప్రమాదంలోనైనా అదిపోతే పూర్తిగుడ్డివారవుతారు కదా! అందుకు ఈ రెండిటిని కలిపి ఇలా చెప్పేరనమాట.ఒకకన్ను కన్నుగాదనే నానుడిగా……..ప్రజలలో ఉండిపోయింది.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-తా చెడ్డకోతి….

తా చెడ్డకోతి….

https://kastephale.wordpress.com/2018/12/24

”తా చెడ్డకోతి వనమంతా చెఱచిందని” ఒక నానుడి, తాను చెడిపోయి ఇతరులను కూడా చెడదీస్తున్నవాడిని గురించి ఈ మాట చెబుతారు, ఇదెలా పుట్టిందని చూస్తే రామాయణం దగ్గరకే పోవాలి, నడవండి చూదాం.

నిన్నటి టపాలో హనుమ లంకలో సీతను వెదకి, చూసి,మాటాడి, ఆ తరవాత అశోక వనాన్ని సమూలంగా పెకలించి వేశాడు కదా!పెద్ద యుద్ధమే జరిగింది. జంబుమాలి,ఏడుగురు మంత్రి పుత్రులు, ఐదుగురు సేనానులు,అక్ష కుమారుడు చనిపోయారు, హనుమ చేతిలో. అప్పుడు వచ్చాడు ఇంద్రజిత్తు. ఇంద్రజిత్తుతో ఘోర యుద్ధమే జరిగింది.రావణుడు చెప్పినట్టు బ్రహ్మాస్త్ర ప్రయోగానికి కాని హనుమ కట్టుబడలేదు. హనుమ బ్రహ్మాస్త్రానికి కూడా కట్టుబడనక్కరలేదు,బ్రహ్మగారి వరం వలననే. కాని బ్రహ్మాస్త్రం మీద గౌరవం ఉంచి ఆయన కట్టుబడ్డాడు. కట్టుబడిన హనుమను తాళ్ళతో కట్టేశారు రాక్షసులు. అది చూసిన ఇంద్రజిత్తు, రాక్షస లోకానికి పెను ప్రమాదమే పొంచి ఉందని గ్రహించాడు,కాని చెప్పలేదు. బ్రహ్మాస్త్ర ప్రయోగం జరిగిన తరవాత కట్టుబడినవారిని మరి దేనితో బంధించినా బ్రహ్మాస్త్రం వదిలేస్తుంది. అదీగాక బ్రహ్మాస్త్ర ప్రయోగం తరవాత మరే అస్త్రమూ పని చేయదు, వెంటనే  బ్రహ్మాస్త్ర ప్రయోగం కూడదు. ఇందుకే ఇంద్రజిత్తు వాపోయింది.ఎలాగా రావణుని దగ్గరకు తీసుకుపోతారు కదా అని ఊరుకున్నాడు హనుమ,రాక్షసులు కట్టెలతో కొడుతున్నా. రావణ సభకు తీసుకుపోయారు.

రావణుని చూసిన హనుమ ఇలా అనుకున్నారు.

అహోరూపమహోధైర్యమ్ అహోసత్త్వమహోద్యుతిః
అహో రాక్షసరాజస్య సర్వలక్షణయుక్తతాః….రామా,,,సుం.కాం..సర్గ ౪౯ లో ౧౭

అహో రావణుని రూపమద్భుతం,ధైర్యం నిరుపమానం,తేజస్సు అసదృశము, నిజముగా ఈ రాక్షసరాజు సర్వలక్షణ శోభితుడు.

హనుమను చూసి రావణుడిలా అనుకున్నారు.

శంకాహతాత్మా దధ్యౌ స కపీంద్రం తేజసా వృతమ్
కిమేష భగవాన్ నందీ భవేత్ సాక్షాదిహాగతః…రామా…సుం.కాం….సర్గ౫౦ లో ౨

పూర్వము నేను కైలాసమును కదిలించినపుడు కుపితుడై నన్ను శపించిన నందీశ్వరుడా? కోతి రూపంలో ఇలా వచ్చారా? అని ఆశ్చర్యపోయాడు.

ఆ తరవాత ముఖ్యమంత్రి ప్రహస్తునితో ” ఈ దుష్టుడు ఎక్కడినుంచి వచ్చాడు. వీని రాకకు కారణం ఏమి? వనమును నాశనం చేయడం, రాక్షస స్త్రీలను భయపెట్టడం వలన ఇతనికి కలిగే ప్రయోజనమేమి? ఎందుకు నా లంకలో ప్రవేసించాడు? ఎందుకు యుద్ధం చేశాడు? ఈ దుర్మతిని అడగండి” అన్నాడు.

రావణుని పదప్రయోగాలు దుష్టుడు,దుర్మతి అంటే చెడిపోయినవాడని సామాన్యార్ధం. చెడిపోయిన ఈ కోతి వనాన్ని పాడు చేసింది, ఎందుకు ? అడగమన్నారనమాట.
రావణుని మాటలోకంలో ”తాచెడ్డకోతి వనమంతా చెఱచిందిగా” స్థిరపడిపోయింది.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-తెలిసిన మూర్ఖుడు

తెలిసిన మూర్ఖుడు

రావణుడు తెలిసిన మూర్ఖుడని, దుర్యోధనుడు తెలియని మూర్ఖుడనీ అంటారు. తెలిసి మూర్ఖత్వం ఏంటని కదా ప్రశ్న. ఒక సంఘటన చూదాం రామాయణంలో

హనుమ సముద్రందాటి లంకలో ప్రవేసించి,సీత కోసం వెతికి వేసారి, చివరకి అశోకవనం లో సీతను చూసి, మాటాడి, ఉంగరమిచ్చి,చూడామణి పుచ్చుకున్నాడు. వచ్చిన పనైపోయింది. అమ్మా! కొద్దిగా పళ్ళు తింటానంటే సరేనంది, సీత. పళ్ళు తిన్నాడు.

అశోకవనం సమూలంగా నాశనం చేసిపారేశాడు. చూసిన రక్షకులు యుద్ధానికొచ్చారు. వాళ్ళని చంపేశాడు. కొత్తవాళ్ళొచ్చి యుద్ధం చేసేలోగా అక్కడో భవనం కనపడితే, దాని స్థంభం ఒకటి ఊడబెరికి గాల్లో తిప్పేడు. అగ్నిపుట్టింది, భవనం అంటుకుపోయింది. బతికినవాడెవడో పోయి కబురు చెబితే సేనను పంపేడు,రావణుడు. వచ్చినవాళ్ళంతా చచ్చేరు. కబురు పట్టుకుపోతే,జంబుమాలిని పంపించాడు, సేనానాయక కుమారుల్ని పంపేడు. వచ్చినవాళ్ళు వచ్చినట్టే యుద్ధంలో చచ్చేరు. సేనానాయకుల్ని పంపేడు, వాళ్ళగతీ అంతే అయింది. ఆ తరవాత అక్ష కుమారుణ్ణి పంపేడు. వచ్చిన అక్షకుమారుడితో యుద్ధం చేశాడు. హనుమ శరీరం పెంచాడు, వంగి ఒక్క చరుపు చరిచాడు,అక్ష కుమారుడి రథం మీద. ఆ అదురుకి అక్షకుమారుడు గాలిలోకి ఎగిరాడు. గాలిలోకి ఎగిరినవాడిని గాలిలోనే కాళ్ళు పట్టుకుని, నేల కేసి కొట్టేడు. అక్ష కుమారుడు రూపులేకుండా ఛిద్రమైపోయాడు. కబురందుకున్న రావణుడు, ఓటమి అంటే ఏమో తెలియని ఇంద్రజిత్తును యుద్ధానికి పంపుతూ ఇలా చెబుతాడు.

శ్రీమద్రామాయణం. సుందరకాండ.సర్గ ౪౮ లో ౧ నుండి స్వేఛ్ఛానువాదం.

మూడు లోకాల్లో నిన్ను గెలవగలవాడు లేడు. యుద్ధంలో ఏం చేయాలో ఆలోచించి చెయ్యి. నీవు నా అంతవాడవు.యుద్ధానికి నిన్ను పంపుతున్నాను కనక నాకు నిశ్చింత. ఒక మాట విను.వచ్చినవాడు,

ఎనభై వేలమంది భటులను, జంబుమాలిని,ఏడుగురు వీరులైన మంత్రి పుత్రులనూ అవలీలగా చంపేడు. ఆ తరవాత సేనా నాయకులు ఐదుగురూ మరణించారు. ఇక చనిపోయిన అశ్వ,గజ, పదాతులకు లెక్కే లేదు. ఆ తరవాత యుద్ధానికెళ్ళిన నీ తమ్ముడు అక్షకుమారుడు రూపుమాసిపోయాడు. నీ మీదున్నంత నమ్మకం, నాకు వారి మీద లేదు.అసలు నిన్ను చూస్తేనే వైరులు భయంతో లొంగిపోతారు, ఐనా నీవు వానరునితో యుద్ధం చేసేటపుడు మన సేన నశించకుండా ఉండేలా జాగ్రతలూ తీసుకో! ఒకే దెబ్బతో పలువురిని హతమార్చే వానరునితో ముష్టి యుద్ధం లాటి చిన్న చిన్న ప్రయత్నాలు ఫలించవు, అంతెందుకు వజ్రాయుధమే సరిపోదు. అందుచేత బ్రహ్మాస్త్రాన్ని స్మరిస్తూ యుద్ధానికి వెళ్ళు. యుద్ధానికి వచ్చిన వానరుడు బ్రహ్మాస్త్రానికి కాని లొంగడు. వచ్చినవాడు వాయువు,అగ్నిక0టే బలవంతుడు అసలు నిన్ను పంపడం ఇష్టం లేదు, కాని రాజధర్మంలో నేనే యుద్ధానికి వెళ్ళకూడదు, అందుకు నిన్ను పంపుతున్నాను. ఇలా చెప్పి యుద్ధానికి పంపేడు.

వెళుతూ తండ్రికి ప్రదక్షిణ,నమస్కారాలు చేస్తూ యుద్ధానికి సాగాడు, ఇంద్రజిత్తు.

ఇక్కడికాపేద్దాం. రావణుడు చెప్పిన ప్రకారంగానే ఎంతమంది యుద్ధంలో చచ్చేరో లెక్క లేదు. సేనాని కుమారులు ఏడుగురు,సేనానులు ఐదుగురు, జంబుమాలి, చివరగా అక్షకుమారూడు చనిపోయినా రావణుడు యుద్ధ ప్రయత్నం మానలేదు. తెలిసి ఇంతమంది మరణించారని చెబుతూ, వచ్చినవాడు వాయువు,అగ్ని కంటే బలవంతుడంటూ ఇంద్రజిత్తును సంధికి కాక యుద్ధానికి పంపడం అంటే తెలిసిన మూర్ఖత్వమా? కాదు కాదు ఇదే విధి అంటే.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-పేర్లేస్తాం….పేర్లూ.

పేర్లేస్తాం….పేర్లూ.

పేర్లేస్తాం…పేర్లూ, మాట్లేస్తాం..గిన్నెలికి చెంబులుకి బిందెలకి మాట్లేస్తాం మాట్లూ అని, తాళాలు కడతాం తాళాలూ అని, అరుచుకుంటూ పల్లెలలో వీధులలో తిరుగుతూ వృత్తి పనివారుండేవారు.

అమ్మా! ఇండుపుకాయి,కరక్కాయి,కొరంజామి,కుంకం,సూదులూ అంటూ అమ్మే వారు. ఇందులో కరక్కాయి త్రిఫలాలో ఒకటి, మిగిలినవి తాని కాయి,ఉసిరికాయి. త్రిఫల చూర్ణం చాలా రోగాలికి మందు, నేడు కేన్సర్ కి కూడా ఇది మందంటున్నారు, అమెరికావారు. అది కురంజామి కాదు, కురంజి వాము, వాములో మరో రకం. ఇది కడుపులోని క్రిములను చంపే స్వయం సిద్ధంగా దొరికే మందు, ఆయుర్వేద ఔషధం.వీటిని ఇలా అమ్మకానికి తెచ్చేవాళ్ళని మందులోళ్ళు అదే మందులవాళ్ళు అనేవారు. 

ఇక ఉప్పు జీలకర్ర వగైరా అమ్ముకునేవారు, కాఫీ టీలు కొత్తగా ప్రచారంలో కొచ్చినపుడు వాటి ప్రచారానికి గుర్రపు బండి మీద అమ్మకాలు, తామరాకులమ్ముకునేవాళ్ళు, వారి వెనకనే కొత్తిమీర, కరేపాకు, నల్లేరు, నెల్లి కూర,బచ్చలికూర,పొన్నగంటికూర, వాక్కాయలూ అంటూ మరొకరు,ఇలా పల్లెటూళ్ళు కొద్దిగా కోలాహలంగానే ఉండేవి. ఇదివరలో ఒకసారి మాట్లేసేవారి గురించి చెప్పిన గుర్తు.తాళాలు కట్టేవాళ్ళంటే తాళం చెవులుపోయిన తాళం కప్పలకి మళ్ళీ తాళాలు తయారు చేసేవారు. వీరు కొంత తెలిసినవారైతేగాని పని ఇచ్చేవారు కాదు, 

ఈ పేర్లేసేవాళ్ళు ఒక సంచిలో గూటం,సుత్తి,శానం వేసుకుని బయలుదేరేవారు, పేర్లేస్తాం …పేర్లూ అంటూ. నేటి కాలం వారికి చాలామందికి ఈ మాట్లేసేవారు,పేర్లేసేవారు తెలిసి ఉండకనేపోవచ్చు. వీరు ఎక్కడో ఒక ఇంటి ఆవరణలో కొద్దిగా నీడ చూచుకుని గూటాన్ని పాతి పెట్టేవారు, అక్కడితో ఆరోజు పని మొదలైనట్టే. ఆ ఇంటి ఇల్లాలు ఒక్కొక్కటే వస్తువు తెచ్చి బయట పెట్టేది. అందులో గాబులు,గుండిగలు,గంగాళాలు,బిందెలు,గిన్నెలు,గరిటలు,గోకర్ణాలు,గ్లాసులు.కుంచాలు,శేర్లు ఇలా ఇత్తడి సామానంతా ఉండేది. వెండి కంచాలు,గిన్నెలు,ఆఖరికి ఉగ్గు గిన్నెలు,నేతి గిన్నెల మీద కూడా పేర్లేంచేవారు. రోజుల్లో ఒక అక్షరానికి కానీ మజూరీ ఉండేది. అందుకుగాను వస్తువు పై పొట్టి పేర్లు వేయించేవారు, ఇలా మా.వెం.దీ. ఇది మా తాతగారి పేరు నా పేరూ కూడా. ఇంటిలో అన్ని వస్తువుల మీద ఇలా పేర్లుండేవి.

ఇక చంద్రహారాలలాటి బంగారపు వస్తువుల మీద కూడా మా.ల ఇలా ఆడవారి పేర్లూ ఉండేవి, పేరు వేయడానికి వీలు లేనివాటికి ప్రత్యేకమైన గుర్తులూ పెట్టేవారు,వస్తువుకి. ఇదొక అలవాటా అని అనిపించేది. కాని తరవాత కాలంలో వంట సామగ్రి మీద పేర్లు అవసరమే అనిపించేది. నాటిరోజుల్లో సప్లై కంపెనీలు లేవు. పెళ్ళి పేరంటానికి వస్తువులు ఎరువు తీసుకుపోవడం అలవాటు. అవసరం తీరిన తరవాత ఎవరివి వారికి అప్పగించేందుకు ఈ పేర్లు చాలా ఉపయోగించేవి. పొరబాటుగా ఒకరి వస్తువు మరొకరికి చేరినా తిరిగిచ్చేవారు, ఇది మాదికాదు,దీనిమీద పేరుంది చూడూ, అని.

బట్టలమీద పేర్లు కుట్టేవారు,జేబురుమాళ్ళతో సహా, తరవాత కాలంలో గుర్తుగా పువ్వులు కుట్టేవారు, ఆ తరవాత కాలంలో దోభీ మార్క్ లొచ్చాయి. ఇప్పుడు వీటి అవసరం తీరినట్టే ఉంది,ఎవరి బట్టలు వాళ్ళే ఉతుక్కుంటున్నారు,వాషింగ్ మిషన్లలో.

ఇంటిలో వస్తువులేకాదు సైకిళ్ళు,వాచీలు లాటివాటిమీద కూడా పేర్లు వేయించుకునే అలవాటుండేది. ఇప్పటి కాలం లో మోటార్ సైకిళ్ళమీద కార్ల మీద అమ్మ బహుమతి, యొహోవాయే దేవుడు, ఇలా కొన్ని స్టిక్కర్లూ కనపడుతుంటాయి. ఇక లారీలమీదైతే నావెంట పడకు, నన్ను చూసి ఏడవకు వగైరా వగైరా మాటలు కనపడుతుంటాయి. పూర్వకాలంలో ప్రైవేట్ బస్సులున్నప్పుడు హరేరామ,హరేరామ,రామరామహరేహరే అని బస్సుల్లో రాయడం అలవాటుండేది, ఆ తర్వాత ఆర్.టి.సి అయ్యాకా ఆ అలవాటు మానేశారు.

ఇప్పుడూ పేర్లేస్తూనే ఉన్నారు వస్తువులమీద, కాని కొనేటప్పుడే కొట్టువాడే వేసిచ్చేస్తున్నాడు. నేటి కాలం ఎవరేనా చనిపోయినపుడు వారి జ్ఞాపకార్ధం అని ఒక చెంబో గ్లాసో ఇస్తున్నారు,దానిమీద పోయిన వారి జ్ఞాపకార్ధం అని. ఇంక బహుమతులిచ్చేవారూ ఈ అలవాటు మానుకోలేదు ప్రెసెంటెడ్ బై అని పేరేసుకుని మరే ఇస్తున్నారు. ఈ అలవాటు పోదనుకుంటా.

కోట్ల కోట్ల జనాభాలో ఒక జీవికో పేరు దాన్ని గుర్తించలేదని బాధ,ఎవరో గుర్తు పట్టేసేరనీ బాధ! అంతా మాయ,విష్ణుమాయ!!!

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-మొదటి ఇ-బుక్.

మొదటి ఇ-బుక్.

నా బ్లాగు టపాలను ఇ-బుక్స్ వేయాలనుకున్న తరవాత వేగంగానే పని చేశాను. మొత్తం పదునాల్గు పుస్తకాలయ్యాయి. మొదటగా ఐదు ప్రచురించాలనుకున్నాను. కుదరలేదు. తరవాత అన్నీ ప్రచురించాలనుకున్నా. అదీ కుదరలేదు. చివరికి పదకొండు ఇ-బుక్స్ తయారయ్యాయి. వాటిని కినిగె వారికి పంపించాను, నిన్న వైకుంఠ ఏకాదశి రోజు మొదటి పుస్తకం ప్రచురించారు.

ఇదిగో ఈ కింది లింక్ లో చూడగలరు.

http://kinige.com/kbook.php?id=9223

 మిగతా ప్పుస్తకాలొకొకటి ప్రచురిస్తారు. ఇక మిగిలిన మూడు పుస్తకాలకి ముందుమాటకోసం ఆగాయి.వాటిని తొందరలోనే ప్రచురించగలనని అనుకుంటున్నాను.

నేను ఇ-బుక్స్ ప్రచురించడంలో ముందుమాట రాసి సాయం చేసిన, మాట సాయం చేసిన, ప్రోత్సహించిన మిత్రులందరికి వందనాలు.

ధన్యవాదాలతో
శర్మ

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-శివాలయంలో ప్రదక్షిణం ఎలా చేయాలి?

 

1105శివాలయంలో ప్రదక్షిణం ఎలా చేయాలి?

 

ఆలయాలకి, గిరులకి,తరువులకు, ప్రదక్షిణంచేయడం సనాతన ధర్మంలో భాగమే! ప్రదక్షిణం అంటే మన కుడి భుజం ఆలయం వైపు లేదా గిరివైపుగా ఉండగా చుట్టూ తిరగడమే ప్రదక్షిణం, ఎడమవైపుగా ఉండడం అప్రదక్షిణం. అన్ని ఆలయాల్లోనూ  ప్రదక్షిణం మూడు సార్లు చేస్తాం. శివాలయంలోనూ ప్రదక్షిణం  మూడు సార్లే చేస్తాం. కాని అన్ని గుడులలోనూ చేసినట్టు కాదు. శివాలయంలో ప్రదక్షిణం  ఎలా చేయాలి? ప్రదోష వేళ అప్రదక్షిణం చేయాలా? ఇదీ అనుమానం.

శివాలయాన్ని పరిశీలిస్తే, వెళ్ళగానే కనపడేది ద్వజస్థంభం. దీనికి సరళ రేఖలో నంది, నందికి సరళ రేఖలో శివలింగం కనపడతాయి. శివ ప్రదక్షిణం  చేయాలంటే ధ్వజస్థంభం ఈవలినుంచి కుడి వైపుగా అనగా అప్రదక్షిణంగా బయలుదేరి సోమ సూత్రం దాకా వెళ్ళి అక్కడనుంచి వెనక్కి వచ్చి ధ్వజస్థంభం ఈవలినుంచే కుడి వైపుగా సోమ సూత్రం దాకా వెళ్ళి వెనక్కి తిరిగి మళ్ళీ ధ్వజస్థంభం మీదుగా సోమ సూత్రాని జేరి వెనక్కి బయలుదేరిన చోటికి వచ్చి మూడుప్రదక్షిణలు పూర్తి చేయాలంటే అప్రదక్షిణంగా సోమ సూత్రం దగ్గరకు మూడు సార్లు, ప్రదక్షిణంగా రెండు సార్లు వెళ్ళి బయలుదేరిన చోటికి అనగా ధ్వజస్థంభం దగ్గరకు జేరితే మూడు ప్రదక్షిణలు పూర్తయినట్టు. ఏ ప్రదక్షిణం  లోనూ సోమ సూత్రం దాటడం జరగదని గుర్తించాలి.

సోమ సూత్రమనగా, లింగానికి కింద ఉండేది పానవట్టం. అభిషేకం చేసిన ద్రవ్యాలు బయటికి వచ్చేమార్గమే సోమ సూత్రం. శివాలయాలు తూర్పు ముఖంగానూ, పశ్చిమ ముఖంగానూ ఉంటాయి. ఏముఖంగా ఉన్నా సోమ సూత్రం మాత్రం ఉత్తరం వైపే ఉంటుందని గుర్తించాలి.

ఆ తరవాత నంది పృష్టాన్ని తడిమి కొమ్ముల మధ్యగా శివుని దర్శించాలి.ఏ సమయంలోనూ ధ్వజస్థంభం,నంది మధ్యగాని,నందికి శివునికి మధ్యగాని దాటకూడదంటారు. 

అనుమానం తీర్చుకోడానికి బొమ్మలో చూడండి

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-మాగాయి పెరుగుపచ్చడి

1104.మాగాయి పెరుగుపచ్చడి

ప్రపంచంలో అన్నీ రెండే! అవి కూడా ఒకదానినుంచి వచ్చినదే మరొకటి. నిప్పు,నీరు; పాసిటివ్,నెగిటివ్; ఎత్తు,లోతు; నిజం,అబద్ధం; ఆడ,మగ; కలిమి,లేమి; తెలివి,వెంగలి; మంచి,చెడు; కలుపు,విరుపు; తెలుపు,నలుపు; కారం,తీపి, ఇలా అంతా రెండుగా కనపడే ఒకటే అదే అద్వైతం. ఒకటి లేక మరొకటి లేదు,ఉండదు. ఒక నాణానికి రెండే ముఖాలు 🙂

కొంతమందికి తీపి ఇష్టం, మరికొంతమందికి కారం ఇష్టం. రుచుల్లోనూ రెండే పార్టీలు. 🙂 రుచులు ఆరు. కారం,తీపి, వగరు,చేదు,పులుపు,ఉప్పు. వగరు,పులుపు,చేదులకి ఎప్పుడూ ఉప్పూ,కారంతో జోడియే! కారం పార్టీ అంటే ఉప్పూకారం పార్టీయే! అదే ఉపకారం పార్టీ!!ఈ ఐదు రుచుల్లో కొన్నిటితో పాటు కొద్దిగా తీపి అందులో పడితే ఆరుచేవేరు,అద్భుతం.

కాని చిత్రమేమంటే, తీపికి మరొకతోడక్కరలేదు 🙂 ఎప్పుడూ ఒంటికాయ శొంఠి కొమ్మే!

వానాకాలమొచ్చేటప్పటికి మాగాయి మెత్తబడుతుంది, గుజ్జులా ఐపోతుంది. మాగాయిని పుల్లగా ఉండే మామిడికాయలతో పెట్టుకుంటే ఆ రుచి వర్ణించేది కాదు. 🙂 ఈ మాగాయి పచ్చడి భాగవతంలోకి కూడా ఎక్కిపోయిందంటే,దీని రుచి గురించి పరమాత్మకే తెలుసు. 🙂 ఈ మాగాయిని అలాగే అన్నంలో కలుపుకోవచ్చుగాని కొంచం శ్రమచేస్తే అంటే పచ్చడిలా చేసుకుంటే…..

మాగాయిని తీసుకోండి, కొద్దిగా పెరుగు వేయండి,రెండిని రోట్లో వేసి దంచండి. కొత్తిమీర, ఉల్లిపాయ,పచ్చిమిర్చిలను సన్నగా తరిగివేయండి. మాగాయని ఉన్న ఉప్పు సరిపోతుందా చూసుకోండి లేదూ కొద్దిగా ఉప్పు వేయండి,చిటికెడు పసుపూ వేయడం మరవకండి. ఈ పచ్చడి ఒక రోజుకంటే నిలవ ఉండదు. చేసుకున్నరోజు కంటే మర్నాడే చాలా బాగుంటుంది,కారణం నేను చెప్పాలా?

మాగాయి పచ్చడి తిని చెప్పండి.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-తిరుపతి క్షవరం.

1103.తిరుపతి క్షవరం.

తిరుపతి క్షవరం, అనిగాని తిరుపతి మంగలి క్షవరం అనిగాని అంటారు, ఏం మరే ఊరికి లేని ఈ ప్రత్యేకత తిరుపతికే ఎందుకని కదూ అనుమానం. వైష్ణవక్షేత్రాలలో తలనీలాలివ్వడం అలవాటే! ఇది ఎప్పటినుంచి అలవాటో చెప్పలేను. తిరుపతి వైష్ణవ క్షేత్రం.

ఒకప్పుడు తిరుపతిలో ఇంతమంది యాత్రికులు ఉండేవారు కాదు, అంతెందుకు ౧౯౫౫ సంవత్సరంనాటికి తిరుమలలో దర్శనమంటే మన ఊరిగుడిలోలాగే దర్శనం అయ్యేది, జనం తక్కువగా ఉండేవారు, టిక్కట్ల ఇక్కట్లు లేవు, క్యూ లైన్లు లేవు, అబ్బో! ఎంత ఆనందమో, వాట్సాప్ లో ఒక వీడియో చక్కర్లు కొడుతోంది, ఎస్.వి.రంగారావు గాబోలు దర్శనం చేస్తుండగా తీసిన ఫిల్మ్. తిరుమలగుడి దగ్గర జనం చాలా పలచగానే ఉన్నారు.

తిరుపతి దర్శనానికి వెళ్ళాలంటే పల్లెప్రజలు, కోతలు,నూర్పులు ఐన తరవాత తీరికగా రెండెడ్ల గూడుబళ్ళు కట్టుకుని వెళ్ళేవారు, రైలు సౌకర్యం ఉన్నా. పెద్దపండగెళ్ళిన తరవాత చలి వెనకబడితే ప్రయాణం మొదలెట్టేవారు. ఒక్కో ఊరునుంచి ఇరవై, ముఫై బళ్ళు ఒక్కసారిగా సాగేవి, అంచెలలో మకాములు చేసుకుంటూ, మకాముల్లోనే వంటా భోజనాలు చేస్తూ. బళ్ళతో కొంతమంది నడిచేవారు కూడా, చేపాటి కఱ్ఱలతో. ఆ రోజుల్లో పల్లెలలో యువకులు కఱ్ఱ సాము చేసేవారు. ఇలా అంతా ఒకసారి బయలుదేరడానికి కారణం, దొంగలబారినుండి రక్షణకోసం. అలా సాగిన బళ్ళు, కింది తిరుపతిలో విప్పేవారు. బండికి నలుగురు చొప్పున ఒక వందమంది చేరేవారనమాట. ఇందులో ఆడా, మగా,పిల్లామేకా అంతా ఉండేవారు. ఇక మొక్కులు మొక్కినవారు, గడ్డాలు పెంచినవారు చెప్పక్కరలేదు. సంవత్సరం తరబడి తలా గడ్డమూ మొక్కుకోసం పెంచినవారూ ఉండేవారు. ఆడవారు కూడా తలనీలాలివ్వడం,మూడు కత్తెరలివ్వడం అలవాటే. ఇక నిలువుదోపిడీ ఇచ్చే సందర్భాలూ ఉండేవి. ఇలా ఒక వూరినుంచి చేరిన బళ్ళు తిరుపతిలో కోనేటి పరిసర ప్రాంతాల్లో విప్పుకుని బళ్ళ దగ్గరే, బసకి కాలనీలా ఏర్పాటు చేసుకుని, వంటలు చేసుకుని భోజనాలు చేస్తూ ఉండేవారు. నాటికి కాటేజీలు,ధర్మ సత్రాలూ బహు తక్కువ. కొందరు కొండ కింద పద్మావతి అమ్మవారు, గోవిందరాజులు, రాములవారి దర్శనానికి, ఆ తరవాత తిరుమల కొండ మీదికి దర్శనానికెళితే, కొందరు కాపలా కాసేవారు. ఇలా జరుగుతుండేది. తిరుపతి ప్రయాణం అంటే, తక్కువలో తక్కువ నెల సమయం పట్టేదనమాట.

నాటిరోజుల్లో దేవాలయంవారు తలనీలాలు కోసం ఏర్పాటు చేసినట్టు లేదు. ఒక వేళ ఏర్పాటు చేసినా వారు తక్కువ మంది ఉండేవారేమో! అందుకు బళ్ళు కట్టుకుపోయినవారు, తలనీలాలివ్వడానికిగాను కింద తిరుపతిలో కోనేటి గట్టున కూచుని ఉన్న క్షురలకుల్ని ఆశ్రయించేవారు. వీరూ కొద్దిమంది ఉండడంతోనూ, ఎక్కువ గుళ్ళు గీయాలనే దుగ్ధతోనూ ఒక్కో మంగలి వచ్చిన ప్రతివానిని, కోనేట్లో స్నానం చేసిరమ్మని, స్నానం చేసొచ్చినవానికి కొంత క్షవరం చేసి, మరొకనికి క్షవరానికి వెళ్ళి, మళ్ళీ మొదటివానికి క్షవరం పూర్తి చేసి ఇలా అష్టావధానం చేసేవారు. ఇదేమయ్యా సగంలో వదిలేసేవంటే దుబ్బులా పెరిగిపోయింది, తలా, గడ్డమూ, అసలే బిరుసు వెంట్రుకలు, కొంచం నాననియ్యి సామీ, మళ్ళీ వెళ్ళి కోనేట్లో ములిగిరా అని పంపేవాడు,సమయం కోసం. మరొకడికి చేయడం మొదలెట్టి, వీరిని కూచోబెట్టేవాడనమాట. సగం క్షవరం చేయించుకున్నవాడు పూర్తిగా చేయించుకోకపోడు, మరొకరి దగ్గరకెళ్ళినా అతను క్షవరం చేయడు,కట్టుబాటు కదా!నాటి కాలంలో గుండు,గడ్డం, కత్తితో గీయడమే తప్పించి బ్లేడుతో చేసే అలవాటు లేదు, అటువంటి సాధనమూ లేదు. ఒక్కో మంగలి దగ్గర ఎక్కువంటే నాలుగు కత్తులుండచ్చు. ఒక్కో కత్తితో నలుగురికి చేస్తే అది మొద్దుబారిపోతుంది. మళ్ళీ నూరు రాయి మీద పదును పెట్టాలి,దానికి సమయం పడుతుంది, చేయవలసినవాళ్ళు ఎక్కువున్నారే! అందుకు అలా బండబారిపోయిన కత్తితోనే గుండు,గెడ్డం గీసేసేవారు. ఈ సందర్భంలో గుండు మీద గెడ్డం మీద గాట్లు పడటం మామూలయిపోయింది. రక్తం వచ్చిన చోటల్లా పటిక ముక్క నీళ్ళలో ముంచి రాయడమూ అలవాటే. ఇలా ఒక్కొకరికి గుండు నిండా గాట్లు పడేవనమాట. గాట్లు పడక తిరుపతిలో తలనీలాలిచ్చారంటే అదృష్టవంతులే!

ఆ తరవాత వీరంతా కాలి నడకన కొండపైకెక్కి దర్శనం చేసుకుని కిందికొచ్చేవారు. ఆనాటికి కొండమీద వసతి సౌకర్యాలు లేవు, ఉన్నా బహు తక్కువ.

దర్శనం తరవాత ఇళ్ళకి తిరిగొచ్చినవాళ్ళు, ఊళ్ళలో ఇద్దరు ముగ్గురుగాని ఒక మంగలి దగ్గర జేరితే తిరుపతి మంగలి క్షవరం చేస్తాడురోయ్ అనేవారు. పొరబాటున గాటు పడితే తిరుపతి క్షవరం చేసేవయ్యా అనడం అలవాటయిపోయింది. ఇలా ఈ తిరుపతి క్షవరం ప్రసిద్ధి కెక్కిపోయింది, ఇదీ తిరుపతి క్షవరం కత.

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-ముసుగులో గుద్దులాట

1102.ముసుగులో గుద్దులాట

ముసుగు అంటే ఒక వస్తువునుగాని మనిషినిగాని పూర్తిగా కప్పిఉంచేదని సామాన్యార్ధం. గుద్దు అనేది సరైన మాట కాదు దీనిని గ్రుద్దు అనాలంటారు, వ్యాకరణం తెలిసినవారు. ఇలా గుద్దు ను గ్రుద్దని, మింగుని మ్రింగనీ, బతిమాలును బ్రతిమాలు అనడం జనసామాన్యంలో లేవు. ఇప్పుడు పండితులూ అనటం లేదనుకుంటా. ఒకప్పుడు బతిమాలు,బ్రతిమాలు పదాలపై శ్రీపాదవారికి, తిరుపతి కవుల మధ్య పెద్ద యుద్ధమే జరిగిపోయింది. ఇది చివరకి ఎంతదాకాపోయిందంటే ”ఈ దాకలో అరసున్నా వేయించండి” అనేదాకా. బ్రతిమాలు అన్నది ప్రతిమాలు అని నా ఉద్దేశం, ప్రతిమాలు అంటే మరోమాట అనకు,ఎదురు చెప్పకు అని అర్ధమయింది నాకు. . ఐతే ద్రుతం మీద ఇది కాస్తా బ్రతిమాలు అయింది కదా! అదే ఈ దాకలో అరసున్నా వేయించమన్నది, అనుకుంటా. బ్రోచేవారెవరురా అనిపాడతారు, నిజానికది నను బ్రోచేవారెవారెవరురా, ప్రోచేవారు కాస్తా ననున్ చేరేటప్పటికి బ్రోచేవారయింది. తెలుగు మాస్టరో సారి ద్రుతం మీది పరుషాలు సరళాలవుతాయిరా సన్నాసీ అని చెప్పినా అర్ధం కాక ద్రుతం మీద పరుషాలు పచ్చడిబద్దలా అవుతాయండీ అన్నా. ఆయన నవ్వుకుని వెర్రివెధవా ఎప్పుడూ నీకు తిండిగోలే అని ఇంకా ఏదో దీవించేరు, ఇప్పుడు గుర్తు లేదనుకోండీ… దీనికేంగాని,

చేతివేళ్ళు ఐదూ ముడిస్తే అది గుప్పెట, దీనితో కొట్టడమే గ్రుద్దటం. గుద్దులాట అంటే దెబ్బలాటే. ముసుగులో గుద్దులాట అంటే అసలు అర్ధం, ముసుగులో దెబ్బలాట.

ముసుగు వేసుకోవాలంటే ఒక దుప్పటి కప్పుకోవచ్చు, లేదా ఒక అంగీ కుట్టించుకోవచ్చు. కాని ఒక దానిలో ఒకరే పడతారు కదా! ఇద్దరు లేనిదే దెబ్బలాట ఎలా కుదురుతుంది? ముసుగు కొంచం పెద్దదే ఉండాలి. ఇద్దరైతే దెబ్బలాట. అంతకు మించిన జనమున్నది కొట్లాట. అన్నీ ఆటలే సుమా! ఇద్దరు వేసుకున్న ముసుగులో గుద్దులాట మాత్రం ఎలా సాధ్యమో ఆలోచిద్దాం. చెయ్యిచాచి గుప్పెటమూసి కొట్టాలి, ముసుగులో ఇంత సావకాశం ఉండదే! ఎదురుగా ఉన్నవారిని కౌగలించుకున్నప్పుడు మాత్రమే చేతులు ఖాళీగా కదపడానికి వీలుంటుంది, అప్పుడు మాత్రమే కొద్దిగా కొట్టడానికీ వీలు. అది కూడా చాలా కొద్ది ప్రదేశంలోనే సాధ్యమౌతుంది కదా!

ముసుగులో గుద్దులాట అంటే ఇద్దరి మధ్యలో దెబ్బలాట,కానీ అది బయటి వారికి తెలియకూడదు. మరెలా? ఎంత స్నేహితులైనా ఎంతో కొంత బయట పడుతుంది, ఈ ముసుగులో గుద్దులాటలో, మిగిలినది ఊహించడం పెద్ద కష్టమేం కాదు.రాజకీయ పార్టీలలో, కొన్ని లంచాలు పంపకాలు జరిగే ఆఫీసుల్లో అప్పుడప్పుడు, ఈ ముసుగులో గుద్దులాటలు కనపడుతుంటాయిగాని ఎంత గుప్పున గుద్దులాట ప్రారంభమవుతుందో అంత చప్పునా ఇది అణిగిపోతుంది, అదీ అసలు చిత్రం. కాని నిజానికి ఈ ముసుగులో గుద్దులాట అన్నది భార్యా భర్తల మధ్యనే సాధ్యం. ఇద్దరూ సమాన ఉజ్జీలయి ఉన్నపుడు, ఇది మరీ రాణిస్తుంది. ఆవిడో మాటల మిసైల్ విసురుతుంది. అది సరిగా భర్తకే తగులుతుంది,తెలుస్తుంది, ఎంతమంది ఉన్నా! మరాయన ఊరుకుంటాడేం. సమాన ఉజ్జీ కదా అటునించి ఆయనా మరో మాటల మిసైల్ విసురుతాడు. అది కింద పడేలోగానే ఈవిడ సగంలో అందుకుని తిప్పి కొడుతుంది. ఆయన మరోటీ ఇలా నవ్వులాటగా శీతల యుద్ధం జరిగిపోతూ ఉంటుంది. చూసేవాళ్ళకి ఏదో జరుగుతోందనుకుంటారు కాని పొరబాటున కలగజేసుకున్నారో అడకత్తెరలో పోకచెక్కైపోతారు. అంచేత ఇలాటి సమ ఉజ్జీలైన భార్యాభర్తల సంవాదంలో కలజేసుకోకూడదు, ఏ భార్యాభర్తల సంవాదంలోనూ కలగజేసుకోకూడదు, చూస్తూ ఆనందించాల్సిందే!

ఇక ఈ భార్యా భర్తలు ఏకాంతంలో కలుస్తారు, అప్పుడుంటుంది అసలు మజా!

ఏం, మీ కడుపుడుకు తగ్గిందా! మీ కళ్ళు చల్లబడ్డాయా? అంత మాటన్నాకా? అంటుందావిడ.

నువ్వేం తక్కువ తిన్నావా? మా వాళ్ళందరిని కలిపి ఎంతమాటన్నావు? కడిగిపారేశావుగా!

అదేంటీ నేనెప్పుడూ అంతా నావాళ్ళే అనుకున్నా సుమా! మీకే వేరు బుద్ధి పోలేదు.ఎప్పుడూ మీ నాన్న,మీ అమ్మ, మీ అన్నయ్య అనే అన్నారుగా వేరుచేసీ. అవును కదా! అసలు నేనే వేరు, మీకేం కానులెండి, ముక్కు చీదింది.

కాదోయ్! ఏదో సరదాగా నిన్ను ఉడికిద్దామని కాని, నువ్వేమంటావోనని అన్నాగాని అంతా మనవాళ్ళు కాదుటొయ్! సంధి ప్రతిపాదన.

అవును! కాదని నేను మాత్రం అన్నానా? తెల్ల జండా ఊపెయ్యడం.

ఇలా ఆ భార్యా భర్తల మధ్య జరిగే ముసుగులో గుద్దులాట అత్యంత మనోహరం. అది తెలిసినవారికి, అనుభవించేవారికే ఆనందం…. . సమాన ఉజ్జీలు కాకపోతేనూ, నవ్వులాటగా విషయాన్ని తేలిగ్గా తీసుకోలేకపోతేనూ, ఎదుటివారు మనకు బాగా కావలసినవారేనన్న స్పృహ లేకపోతేనూ…చాలా ఇబ్బందులే వచ్చేస్తాయి సుమా! జాగ్రత

అంచేత ఇది దెబ్బలాటా, ముసుగులో గుద్దులాట కాదు మరేంటీ? ముసుగులో ఇది ముద్దులాటే!

శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-సీతాన్వేషణ-మేనేజిమెంట్-4

1101.సీతాన్వేషణ-మేనేజిమెంట్-4

https://kastephale.wordpress.com/2016/09/06

https://kastephale.wordpress.com/2016/09/08/

https://kastephale.wordpress.com/2016/09/10/

స్వయంప్రభ సముద్రపు ఒడ్డున వదలి వెళ్ళిన తరవాత అంతా ఒక చెట్టు నీడన చేరారు. అంగదుడు ముఖ్యులతో సమావేశం ఏర్పాటు చేసి, “మనం ఆశ్వయుజ మాసంలో బయలుదేరాం, వసంత ఋతువు వచ్చేసింది. మనకు సుగ్రీవుడు విధించిన గడువు ఐపోయింది, ఇప్పుడేం చెయ్యాలో చెప్పండి” అన్నాడు. మాట పొడిగిస్తూ ”మీరంటే రాజుకు నమ్మకం, అన్ని పనుల్లోనూ మిమ్మలినే నమ్ముతాడు, తను స్వయంగా విధించిన సమయమా ఐపోయింది, అందరికి ప్రాయోపవేశం చేసి ప్రాణాలు వదలడం తప్పించి మార్గం కనపట్టంలేదు. సీత జాడ కనుక్కోలేకపోయాం, అలా తిరిగి వెళితే తప్పకుండా చంపేస్తాడు, అసలే కోపిష్టి, అక్కడిదాకా వెళ్ళి ఆయన చేతిలో చచ్చేకంటే ఇక్కడే చస్తే మేలు. నన్నేం సుగ్రీవుడు యువరాజుగా చెయ్యలేదు, రాముడు నన్ను యువరాజుగా చేశాడు. సుగ్రీవుడు మొదటినుంచి మాకు బద్ధశత్రువే, అందుచేత ఇక్కడే ప్రాయోపవేశం చేస్తా” అన్నాడు.

అంగదుడు అన్న మాటలు విన్న కపిప్రముఖులు దీనంగా, ”నువ్వన్నది నిజమే సుగ్రీవుడు కోపిష్టి, మనల్ని చంపకమానడు. ఏమైనా సీత జాడ కనుక్కునే ఆయన దగ్గరకెళ్ళాలి” అన్నారు. ఇంతలో తారుడు అనేవాడు ”ఇక్కడ కూచుని విచారించడమెందుకు, ఆ స్వయం ప్రభ గుహలోకే పోదాం, అక్కడ తినడానికి తిండీ, నీళ్ళూ ఉన్నా”యన్నాడు. అక్కడైతే ఎవరి భయమూ లేదు అనగా అంగదుడు ఆ మాట ఆమోదించినట్టే అనిపించింది, నిజమే అలాగే చేద్దామన్నారు, ఒకే మాటగా.

ఇది విన్న హనుమ అంగదుడు బుద్ధిమంతుడే కాని అలసిపోయి ఉండడం మూలంగా ఇలా ఆలోచిస్తున్నాడనుకుని సమావేశం చివరిగా ఇలా మొదలెట్టేడు, అందరూ మాట్లాడటం, ఒక నిర్ణయానికి వచ్చిన తరవాత,అంగద,తారుల మాటలు ఖండిస్తూ,.

”అంగదా! నీవు నీ పిన తండ్రి కంటే సమర్ధుడవే, ఒక మాట చెబుతా విను, వానరులు చంచల మనస్కులు, భార్యాపిల్లలను వదలుకుని నీతో ఉండరు, ప్రాయోపవేశానికీ ఇష్టపడరు. జాంబవంతుడు, నీలుడు, మొదలైన వారెవరూ, అంతెందుకూ, నేను కూడా సుగ్రీవుని మాట కాదని నిన్ను అనుసరించను, మొహమాటం లేకుండా కుండ బద్దలుకొట్టినట్టు నీ దగ్గరే చెబుతున్నా. మరోమాట కూడా విను. దుర్భేద్యం అని నీవనుకుంటున్న ఆ స్వయం ప్రభ గుహను ఒక్క బాణంతో లక్ష్మణుడు తుత్తునియలు చేయగలడు సుమా!, తారుడు చెప్పిన మాట ఒక భ్రమ. ఇంకోమాట నువ్వా గుహలో చేరిన మరుక్షణం ఈ వానరులంతా నిన్ను ఒంటరిగా వదిలేసిపోతారు, నువ్వు మమ్మల్ని అందరిని వదలి ఒంటరివాడిగా మిగిలిపోతావు, అంతేకాదు ప్రతి చిన్నకదలిక, ఆఖరికి గడ్డిపోచకు కూడా నీవు భయపడవలసివస్తుంది, సీతను వెతుకుదాం, ఆ కర్తవ్యం నుంచి మరలవద్దు. చివరి మాట చెబుతున్నా శ్రద్ధగా విను, సుగ్రీవుడు నిన్ను చంపేస్తాడని కదా భయపడుతున్నావు, సుగ్రీవునికి నీ తల్లి తార అంటే ఎక్కువ మక్కువ, తారకు ఇష్టం లేని పని సుగ్రీవుడు ఎలా చేస్తాడు?, ఎన్నటికినీ చేయడు, ఆమెనే ప్రాణానికొక ఎత్తుగా చూసుకునేవాడు నిన్నెందుకు చంపుతాడయ్యా! సీతను వెదకి ఆచూకీ పట్టుకు వెళ్దా”మన్నాడు.

ఈ మాటలు విన్న అంగదుడు ”హనుమా!
మా పిన తండ్రి సుగ్రీవుడు స్థిరబుద్ధిలేనివాడు, అంతఃకరణ శుద్ధి, ఋజువర్తన,గాంభీర్యం, పరాక్రమం మచ్చుకేనా లేనివాడు. అన్నగారి భార్య తల్లితో సమానంకదా! ఆమెనే అన్న బతికుండగా లోబరచుకున్నవాడు, దుందుభితో యుద్ధంలో గుహ ద్వారానికి బండరాయి అడ్డుపెట్టి ద్రోహం చేసి వచ్చేసినవాడు, అటువంటివాడు ధర్మం తెలిసినవాడా? అంతెందుకు ఉపకారం చేసిన రాము నికి సీతను వెదికిపెడతాననే, ఇచ్చిన మాటనే మరచినవాడు, లక్ష్మణుడు చంపుతాడేమోనని మనల్ని వెతకడానికి పంపేడు తప్పించి మరేంకాదు, ఇటువంటి వాడిని నమ్మచ్చా?”

”సుగ్రీవుని పట్ల నాఆలోచనలు బయటపడ్డాయి, అతనా కౄరుడు, నేను కిష్కింధకు రాను, నాతో కూడా వచ్చినవారంతా వెనుతిరిగిపోవచ్చు, నేనిక్కడే ప్రాయోపవేశం చేస్తా, తిరిగి వెళ్ళేవాళ్ళు,మా అమ్మను, పినతల్లిని నేను తలుచుకున్నట్టు చెప్పండి, మా అమ్మని ఓదార్చండి,” ఇలా పలికి వృద్ధులకి నమస్కారం చేసి ఆచమించి మరికొందరు వానరులతో దర్భల అగ్రాలు దక్షిణంగా ఉండేలా వేసుకుని నిరాహార దీక్షకు పూనుకొన్నారు, పాత చరిత్రలు తవ్వుకుని మాటాడుకుంటూ.

ఇప్పుడు జరిగిన సంఘటనలని విశ్లేషిద్దాం.

నాయకుడైనవాడు తన మనసులో ఏముందో బయటపెట్టక సమస్య సభముందుంచి వారి ఆలోచనలతో తన ఆలోచన కలబోసుకుని మంచిదైనవానిని ఆచరించాలి, కాని ఇక్కడ అంగదుడు చేసినది?ప్రసంగం ప్రారంభమే అపసవ్యంగా మొదలుపెట్టేడు (నెగెటివ్)

1.తాను జావగారిపోయి అనుచరులకు పిరికిమందుపోశాడు,సమయం ఐపోయింది,ఏమీ చేయలేకపోయాం, చావేగతి అని నిర్ణయించేశాడు, ఇక ఆలోచనకి తావేదీ?. ఇంకా అక్కడదాకాపోవడమెందుకు ఇక్కడే చద్దామన్నాడు కూడా. నేను చస్తున్నాను,నాతో కూడా చావడానికెవరొస్తారో రండి అంటే వచ్చేవాళ్ళుంటారా? నాయకుడు మాటాడవలసిన మాటేనా?

2.సుగ్రీవునికి నాపై ఎప్పుడూ కోపమే, ఆయన మా శత్రువే, ఇక్కడే చచ్చిపోతానని నిర్ణయం చేశాడు.నాయకునికి కూడని పని. సుగ్రీవునికి కోపం,శత్రుత్వం ఉన్నాయని అంగదుడు నమ్మినా బయట పడవలసిన సమయం, అవుసరమూ లేదు కదా? ఇది అంగదుని అనాలోచిత చర్య.కొన్ని కొన్ని మాటలు ఏ సందర్భం లోనూ పలక కూడదు, మనసున నమ్మినా? ఇది అంగదుని దుడుకు మాటే!అనవసరమైనదీ!

3.ఈ మాటలతో మరింత భయానికి,నిరాశకు లోనైనవారిలో ఒకడు, తారుడు, తిండీ నీళ్ళూ స్వయం ప్రభ గుహలో దొరుకుతాయి, అక్కడికేపోదామన్నాడు. అలాగే చేద్దామని తలూపేశారంతా.నాయకుడు నీరసపడిపోతే అనుచరులెలా ఉంటారో అన్నదానికి ఒక తార్కాణం.

ఇప్పటిదాకా నోరు మెదపని హనుమ మొదలెట్టేరు.

1.నువ్వు గొప్పవాడివే ఐతే బలహీన క్షణం లో ఇలా మాటాడుతున్నావు, అని పొగిడాడు, అంగదునిలో ఆత్మ విశ్వాసం కోసం ప్రయత్నం చేశాడు..అంగదుని పట్ల మనసున కూడా మరోభావన లేదని స్పష్టం చేసిందీ మాట.

2.ఇక్కడి నుంచి నిష్కర్షగా నిజాలు చెప్పేశారు. నీతో స్వయంప్రభ గుహకి వస్తామన్నవారిలో ఒక్కడూ నీకూడా ఉండరు, వదిలేసిపోతారు,వీరంతా చంచల స్వభావులు అన్నారు. జాంబవంతుడు, నీలుడు ఇలా పెద్దలెవరూ నీతోరారు, అంతెందుకు నేనురాను, నిజం చెప్పెసేరు.. భయపెట్టేడు. చతుర్విధోపాయాలలో భేదోపాయం ఉపయోగించాడు.చిన్నపాటి కదలిక కూడా నిన్ను భయపెడుతుందని భయం ఎగదోశాడు.

3.అసలైన విషయం చెప్పేశాడు. నీ తల్లి అంటే సుగ్రీవునికి చచ్చేటంత ప్రేమ, ఆమె గీచిన గీటు దాటడు, నీతల్లి నిన్ను చంపిచాలనుకుంటుందా? పరోక్షంగా ప్రశ్నించారు. నీ తల్లికి ఇష్టం కాని పని సుగ్రీవుడు ఎలా చేయగలడు? నిలదీశారు. నిన్నెలా చంపగలడు? నొక్కి చెప్పేరు. ఇది నిజం, చతుర్విధోపాయాలలో సామం.యుక్తియుక్తంగా మాటాడి ఒప్పించడం.

4.అంగదుదు సుగ్రీవుని పై ఆరోపణలు చేశాడు. ఆ ఆరోపణలు తన ఉద్దేశాన్ని బయటపెట్టేశాయని వాపోయాడు, ఈ మాటలాయనకు చేరతాయని భయపడ్డాడు, అంటే ఇక్కడివారే ఆయనకు చేరేస్తారని అనుచరులపైనే అనుమానపడ్డాడు. ఇది నాయకునికి కూడని పని కదా. హనుమ ప్రసంగంలో అన్నిటినీ ఖండించాడు, ఈ విషయం వదిలేశాడు, కొంత అంగదునికి సావకాశం ఇస్తూ. దీనిని ఇప్పుడు చర్చించడమూ అనవసరమని.

ఏపని నెరవేర్చడానైకైనా నాలుగు ఉపాయాలు. అవి సామ,దాన,భేద,దండో పాయాలన్నారు, పెద్దలు. అన్ని వేళలా అన్నీ అవసరం కాకపోవచ్చు. హనుమ తన ప్రసంగంలో అన్నీ ఉపయోగించలేదు, అవసరం లేదు కనక. హనుమ తన ప్రసంగంలో సామ,భేద ఉపాయాలుపయోగించారు, భయం కలగజేశారు.

ఈ సంఘటన నుంచి మేనేజిమెంట్ పాఠం నేర్చుకోవచ్చునా? రామాయణం పారాయణ చేయడమంటే వ్యాసపీఠం మీద పెట్టి నమస్కారం చేసి కథ చదవమనికాదు. ఇలా వితర్కించుకుని ఉపయోగించుకోమని…. రామాయణం ఇలా పారాయణ చేయండి, అద్భుతాలు కనపడతాయి, మీరు ఊహించనివి….

అన్ని వేళలా సందర్భాలిలాగే ఉంటాయా? ఉండకపోవచ్చు. ఉన్నంతలో సమస్యను ఏమిచేయాలి అన్నదానిని ఎలా వితర్కించాలన్నదనికి ఒక ఉదాహరణ కదా!

చాలాకాలం క్రితం సగం రాసిన టపా, పూర్తి చేశాను, చెప్పవలసినదంతా చెప్పలేకపోయానేమో!లయ అందుకోలేకపోయి ఉండచ్చు,మన్నించండి.