శర్మ కాలక్షేపంకబుర్లు-కందం కట్టినవాడే……………..

కందం కట్టినవాడే……………..

”కందం కట్టినవాడే కవీ, పందిని పొడిచినవాడే బంటూను” అని ఒక నానుడి. కందంకట్టడమేంటీ? కందం అనేది ఒక అందమైన పద్యం. ఈ పద్యంలో గణాలు యతి ప్రాసలు సరిగా ఉండేలా, సరియైన భావంతో నిర్మిస్తే అది కలకాలం నిలబడిపోతుంది, కాలంతో పాటు. ఏదైనా నశించచ్చుగాని ఇలా నిర్మించిన, అదే కట్టిన పద్యం వందల వేల సంవత్సరాలైనా నిలిచే ఉంటుంది, ప్రజల నాలుకల మీద.

అసలు పద్యం కట్టడమేంటీ? ఇల్లు కట్టాలంటే కొన్ని నియమాలుంటాయి అలాగే పద్యాలు రాయడానికీ కొన్ని నియమాలున్నాయి, అందుకే దీన్ని కట్టడం అన్నారు,రాయడం అనకుండా, కంద పద్యానికైతే మరిన్ని ఇక్కట్లున్నాయేమో తెలీదు.. ఈ సందర్భంగా శ్రీపాద సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రిగారు మొదటిలో పద్యం కట్టడానికి పడ్డ పాట్లు చెప్పుకొచ్చారు, తమ అనుభవాలూ-జ్ఞాపకలూనూ లో. వారు చాలా విస్తృతంగా చెప్పారు గాని దానిని సంక్షిప్తం చేయక తప్పదు. శాస్త్రిగారు వచనం రాయడంతో ప్రారంభించారు. మొదటగా ‘వారకాంత’ అనే నాటకం రాశారట. తప్పనిసరి పరిస్థితులలో ఒక మిత్ర బృందానికి చేరువయ్యారు. అక్కడ వీరిని పరిచయం చేస్తూ ఒక మిత్రుడు, వీరు ‘కవి’ అని పరిచయంచేస్తే ఏం పద్యాలు రాశారనే ప్రశ్న వస్తే, నాటకం రాశారన్నారట, పద్యం రాయనివారు కవేంటీ, అనే చిన్న చూపురావడంతో వీరికి పద్యం రాయాలనే జ్వరం అంకపొంకాల మీద వచ్చేసింది. ఛందస్సుకోసం అప్పకవీయం కోసం రాసి, మద్రాసు నుంచి తెప్పించుకుని చదవడం మొదలెడితే నాలుగో భాగమే నడవలేదట, యతి గురించిన ఇబ్బంది వస్తే, ఎవరో ఒకాయన చెబుతానంటే, ఆయన వెనకపడ్డారట, ఆయన అదొగో ఇదిగో అని తిప్పేరు తప్పించి, చెప్పిన పాపాన పోలేదన్నారు. ఈ మధ్యలో నాడు అనపర్తి రైల్వే స్టేషను మాస్టరు, పిళ్ళె అనేవారు శాస్త్రిగారి తండ్రిగారి మిత్రులు వారికి దొరికిన ”లక్ష్మీనారాయణీయం” అనే పుస్తకాన్నిచ్చారట. అది పర్యాయపద నిఘంటువు. ఇదిగో అక్కడితో భాషా పరమైన ఇబ్బంది తప్పింది. ఇక యతి గురించిన విషయం ఒక మిత్రులు చెప్పి, ఛందస్సు వీరేశలింగంగారి పుస్తకం ’సంగ్రహ వ్యాకరణం’ ఇవ్వడంతో దాని బెడదా తప్పి పద్యాలు కట్టడం మొదలెట్టేనన్నారు. ఈ సందర్భంగా వారు పద్య నిర్మాణంలో, సాధకావస్థలో ఉన్న వారికొక మార్గం చెప్పేరు క్షేమేంద్రుడు అన్నారు, అది “అర్థమూ,అన్వయమూ చూసుకోవద్దు, మృదువైన శబ్దాలు సుళువుగా గణబద్ధం చెయ్యడం సాధనచేసుకో” అన్నదే ఆ దారి. ఆ తరవాత రెండవ సూత్రంలో పదాలు గణబద్ధం చేయడంలో అర్థమూ,అన్వయమూ చూసుకుంటూ వెళ్ళమని. అందుచేత సాధకుడు ఈ రెండు సూత్రాలూ వంట బట్టించుకోవాలి. నాకైతే ఛందస్సుగాని, పద్యంగాని కొరికుడు పడలేదు. ఈ సందర్భంగా ఒక మాట నాకు మెయిలిచ్చినవారికో ఛందో గ్రంధం పంపగలును.

ఇక పందినిపొడవడం….ఊరపందిని పట్టుకోడం ఎప్పుడేనా చూశారా! పందిని పట్టుకోవాలనుకునేవారు ఉచ్చు వేసిన తాడు కర్రకి తగిలించుకుని పంది వెనక నుంచి మూతికి ఉచ్చు బిగించడానికి చూస్తారు. ఇలా ఉచ్చు కనపడిందంటే పంది పరిగెడుతుంది. దానికి ఉచ్చు అంటే భయం, ఉచ్చు మూతికి తగిలిస్తారు.. పందిని ఎక్కడ కొట్టినా చావదుగాని మూతిమీద కొడితే చచ్చిపోతుంది. అది దాని బలహీన ప్రాంతం. నిజానికి అదే బలమైన ప్రాంతం కూడా. పందికి రెండు కోరలు వస్తాయి బయటికి, నోటి నుంచి. పంది వాటిని ఆయుధంగా చేసుకుని పోరాడుతుంది, చాలా భీకరంగా. అదేగనక అడవి పంది ఐతే చెప్పేదే లేదు, చాలా భీకరంగా పోరాటం చేస్తుంది. పంది వేట గురించి తెలియాలంటే  K.N.Y పతంజలి రాసిన కథలే చదవాలి, ఈయనకి తెనుగునాట రావలసినంత కీర్తి రాలేదన్నదే నా అభిప్రాయం.

నేటి కాలంలో వేట అంటే మంచె, దానినే మాటు అని కూడా అంటారు, దీనిని ఎత్తైన చెట్టుమీద కట్టుకుని తుపాకీ తో, కింద దగ్గరలోకొచ్చిన జంతువుని కాల్చడం కాదు. నాటి కాలంలో వేటగాడు కూడా జంతువుతో సమానంగా నేల మీదుండి విల్లు అమ్ములతోగాని బల్లెం దీనినే బరిశ అని కూడా అంటారు దానితో జంతువుని వేటాడేవారు. పంది వేట గురించి తెలియాలంటే కిరాతార్జునీయం చదవాల్సిందే, పందిని వేటాడటం మరీ కష్టం, పరిగెట్టుకు పారిపోతుంది, బల్లేనికి దొరకదు. బల్లెం విసిరినా సూటిగా దిగబడదు, దిగబడినా పంది పడిపోయేటంత బలంగానూ ఉండదు. పందికి మరో బలహీనత మెడ తిరగదు. మొత్తం శరీరమే తిరగాలి. అందుకే మనవాళ్ళు పందిలా మెడ తిరగదు అంటుంటారు. అందుకు పంది వెనక కాళ్ళు పట్టుకుంటే గింజుకుంటుంది, విదిలించుకునీ పారిపోతుంది. పందిని వెనక కాళ్ళతో పట్టుకుని ఆపగలగడం కష్టమే. ఉచ్చు వేసి నిలపలేరు. పంది వెనక కాళ్ళు కట్టేస్తే మరి కదలలేదు, కాని ఇది చెప్పినంత సుళువేంకాదు. ఒక్కడుగా పందిని వేటాడటం కష్టం, అందుకే ఒకడూ పందిని వేటాడగలిగేడు, పడగొట్టగలిగేడూ అంటే అతనినే బంటూ అన్నారు, అంటే వీరుడూ అని అర్ధం.

కంద పద్యం కట్టడమూ, పందిని పొడవడమూ బహు కష్టమైన పనులు.